Gidya ve Poliakrilamid Uygulamalarının Farklı Tekstürdeki Toprakların Bazı Fiziksel Özellikleri Üzerine Etkileri

Abstract

Bu çalışmada, killi ve kumlu topraklara uygulanan poliakrilamid (PAM) ve gidyanın toprakların bazı fiziksel özelliklerinde zamana bağımlı olarak meydana getirdiği değişimler incelenmiştir. Çalışmanın amacına yönelik olarak fırın kuru ağırlık esasına göre gidya ve PAM'ın farklı doz kombinasyonları deneme konusu topraklara uygulanmıştır. Tesadüf parselleri deneme desenine göre kurgulanan çalışma, sera koşullarında tutulan plastik saksılarda yürütülmüştür. Deneme kurulduktan sonra 4. 8. ve 12. aylarda saksılar bozularak gerekli ölçümler yapılmıştır. Toprakların fiziksel özelliklerindeki değişimi değerlendirmek için doğrusal uzama katsayısı (COLE), likit limit (LL), plastik limit (PL) ve doygun hidrolik iletkenlik (K) değerleri ölçülmüştür. Çalışma sonucunda gerçekleştirilen varyans analizine göre ölçülen bütün değişkenler üzerine toprak çeşidi, uygulama ve örnekleme zamanının etkisi önemli (p<0,001) bulunmuştur. Toprakların COLE değerleri uygulama dozlarının artışıyla azalma gösterirken, K, LL ve PL değerleri uygulama dozlarının yükselmesiyle artış göstermiştir. Bu fiziksel parametrelerin zamana bağımlı değişimleri incelendiğinde Ksat, LL ve PL azalırken, COLE'nin artış gösterdiği bulgusu elde edilmiştir. Değişkenlere ait verilere uygulanan Duncan testlerine (? = 0,05) göre COLE'u azaltmada en etkili uygulamalar aralarında istatistiksel olarak fark bulunmayan birinci doz gidyanın (G1) PAM ile birlikte uygulanması ([G1+PAM]) ve ikinci doz gidyanın (G2) PAM ile birlikte uygulanması ([G2+PAM]) olarak bulunmuştur. LL'i artırmada en etkin uygulama [G2+PAM] iken PL'i ve Ksat'ı artırmada ise aralarında istatistiksel anlamda fark bulunmayan G2, [G1+PAM] ve [G2+PAM] uygulamaları en etkili olarak bulunmuştur. Bu sonuçlar, saksılardaki organik madde miktarının zamana bağımlı olarak değişimine atfedilebilir ve organik maddenin toprak hidrolojisindeki etkinliği, toprak su bütçesinin fiziksel özelliklere etki etmesi ve PAM'ın agregatların stabilitesini artırmadaki etkinliği ile açıklanabilir.

In this study, polyacrylamide (PAM) and gyttja applied to clayey and sandy soils caused by timedependent changes in some physical properties were investigated. For the purpose of the study, various dose combinations of gyttja and PAM were applied to soils by the oven dry weight basis. Study constructed according to a randomized complete block experimental design was carried out in plastic pots kept under greenhouse conditions. 4, 8 and 12 months after the experiment establishment, pots were deteriorated and necessary measurements realized. In order to assess the changes in physical properties of soils, coefficient of linear extensibility (COLE), liquid limit (LL), plastic limit (PL) and saturated hydraulic conductivity (K) values were measured. According to ANOVA test results, effects of soil, sat application, and sampling time on measured all variables were found as significant (p < 0.001). While COLE values of soils decreased with rising application doses, Ksat, LL and PL values increased. When analyzing the time-dependent changes of these physical parameters, it was obtain a finding that Ksat, LL and PL decreased but COLE increased. According to Duncan test (?= 0.05) results, the most effective applications to decrease in COLE were first dose gyttja + PAM ([G1+PAM]) and second dose gyttja + PAM ([G2+PAM]) that there is no statistically difference between these. The most effective application to increase in LL was [G2+PAM] and the most effective applications to increase in PL and Ksat were G2, [G1+PAM] and [G2+PAM] that two applications was same, statistically. These results attributed to changes of organic matter content as time-depending in pots and argued and described frame of these changes. frame.