Organik dokulu yerleşmelerde tipo-morfolojik dizilim kodlarının incelenmesi: Manisa-Kula örneği

Abstract

Çalışmada organik dokulu yerleşmelerin bileşenleri arasındaki parça-bütün ilişkisinin biçimsel tipolojilerine bağlı dizilim yapılarının ortaya konmasını amaçlayan bir yöntem önerilmektedir. Kentsel biçimde her bir elemanın biçim dili, kendi ve diğer elemanlarla bir araya gelişlerinin nicel ve nitel olarak belirlenmesine bağlı olarak parça-bütün ilişkilerine ait dizilim kodlarının ortaya konmasının önemli olduğu düşünülmektedir. Bu kapsamda çalışmada kentsel bütünü oluşturan yapı adaları, yollar ve yol kesişim sistemleri ile kentsel parçayı oluşturan parsel ve binalar arasındaki biçimsel yapıya bağlı dizilim özellikleri karşılaştırılmaktadır. Manisa ili Kula ilçesinin koruma amaçlı imar planında sınırları belirlenen geleneksel yerleşim bölgesi çalışma alanı olarak ele alınmıştır. Alan çalışmasında yapı adaları, yollar, yol kesişim sistemleri, Ada 114’deki parseller ve Ada 114’deki binalara ait morfolojik yapılar ve bu morfolojik yapılara bağlı olarak dizilim yapıları ortaya konmuş, parça-bütün ilişkisi morfolojik ve dizilim yapılarına bağlı olarak ele alınmıştır. Çalışma yönteminin plansız/organik dokulu yerleşmelerin mevcut biçimsel yapılarıyla uyumlu olarak büyümelerinde yönlendirici tasarım rehberi niteliği taşıyabileceği, bu yönüyle kent kimliğinin korunmasına yönelik olumlu katkılarının olabileceği düşünülmektedir.

This study proposed a method that aims to reveal organizational structures connected to the stylistic typologies of the part-whole relationship between the components of settlements with organic fabric. In this sense, this study compares organizational characteristics based on stylistic structures between city blocks, roads and road intersection systems that constitute the urban whole and plots and buildings that constitute urban parts. The traditional settlement area whose boundaries are determined in the conservation development plan of the Kula district of the province of Manisa was selected as the research area. In the field study, morphological structures belonging to city blocks, roads, road intersection systems, plots in Block 114 and buildings in Block 114, as well as organizational structures based on these morphological structures, were presented, and the part-whole relationship was discussed regarding morphological and organizational structures. It is believed that the method presented in this study may be a directing design guide for the growth of unplanned settlements/settlements with organic fabric in compliance with their existing stylistic structures, and accordingly, it may have favorable contributions to the protection of urban identity in this respect.