Okul öncesi hikâye ve masal kitaplarında toplumsal cinsiyet rolleri

Abstract

Bu araştırmada amaç " okul öncesi hikâye ve masal kitaplarında toplumsal cinsiyet rolleri dilsel ve dil dışı göstergeler aracılığıyla nasıl aktarılmıştır?" sorusuna açıklama getirmektir. Araştırma nitel araştırma özelliği taşımaktadır. Ölçüt örnekleme yöntemi ile seçilen 50 adet okul öncesi hikâye ve masal kitabı, literatürden elde edilen bilgiler ışığında oluşturulan kategorilere göre belirlenen inceleme formları aracılığıyla değerlendirilmiştir. Kitaplar, formlardaki ölçütler ışığında incelenerek fişlenmiştir. İki aşamalı gerçekleştirilen bu araştırmada, ilk aşamada toplanan veriler betimsel analiz ve içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. İkinci aşamada ise her bir kitap kategoriler ışığında yorumlanarak tematik olarak incelenmiştir. Araştırma sonucu, incelenen kitaplarda toplumsal cinsiyet rollerinin geleneksel olarak hâlâ varlığını korumakta olduğunu ortaya koysa da, geleneksel anlayıştan ve kalıpyargılardan arınmış eşitlikçi bir anlayışın da kısmen yansıtıldığını göstermektedir. Anahtar Kelimeler: Toplumsal cinsiyet rolleri, okul öncesi dönem, hikâye, masal, resimli kitap. The aim in this study is to introduce an explanation for the question "how are gender roles conveyed by the means of linguistic and non-linguistic indicators in preschool story and fable books?" The study was conducted through the qualitative research methods. 50 preschool story and fable books selected with scale sampling method were assessed according to the categories formed in the light of information derived from the literature and the analysis forms were created. Then, these forms were filled by examining the books. This research was carried out in two stages. The gathered data was analyzed with descriptive and content analysis methods in the first stage. In the second stage, each book was interpreted in consideration of the categories. In consequence of the assessments, it was identified that although gender roles are still present traditionally in the examined books, these roles are reflected partially with an egalitarian manner purified from traditional approach and stereotyped judgments. Keywords: Gender, preschool, story, fable, illustrated book.