Delil kurumunun kaldırılmasına tepkiler ve Kadıkıran isyanı

Abstract

Osmanlı ordusu içerisinde yükselme döneminden itibaren örgütlenerek tarih sahnesine çıkan ve cesaretlerinden dolayı Deli ismini alan Delil askerleri birçok yönden farklılık arz etmektedir. En belirgin özellikleri ise kıyafetleri olmuştur. Fakat Osmanlı ordusundaki bozulmalardan bu kurum da nasibini almış ve zamanla eşkıyalık yapmaya başlamışlardır. Bu sebeple 1829 yılında bu kurum kaldırılmıştır. Bunun üzerine başıboş kalan bazı ocak mensupları buldukları ilk fırsatta isyan etmişlerdir. Bu isyanların en önemlisi Kadıkıran Mehmed Ağa'nın çıkardığı isyan olmuştur. Kadıkıran ilk olarak 1824 yılında eşkıyalık yapmaya başlamıştır. Adamlarını dağıtıp İstanbul'a gitmesi emredilen Kadıkıran, bu emre uymayınca yakalanması için hakkında ferman çıkarılmıştır. Taşradaki yöneticilerin sıkı işbirliği ile zor durumda kalan Kadıkıran, Kars hududundan Rusya'ya kaçmayı başarabilmiştir. Bu dönemde Osmanlı-Rus ilişkileri iyi olduğu için Kadıkıran ve maiyeti Erzurum valisine iade edilmiştir. Bir süre sonra adamlarıyla birlikte İstanbul'a gönderilen Kadıkıran, donanmada küreğe konulmuş; böylece birkaç yıldan beri halka sıkıntı veren ve devlet otoritesine karşı çıkan Kadıkıran isyanı sona ermiştir. Anahtar Kelimeler: Deli, Delil, isyan, Kadıkıran Mehmed In the Ottoman army, there are differences in many ways in Delil soldiers, who have been organized since the era of ascension and have been on the scene of history and who have become mad because of their courage. The most distinctive features are the clothes. But this institution was also affected by the deterioration of the Ottoman army and they started to make banditry over time. For this reason, this institution was abolished in 1829. Some of the vagabond Ocak members had rebelled in the first opportunity they had found. The most important of these rebellions will be the rebellion of Kadıkıran Mehmed Aga. Kadıkıran first started making banditry in 1824. Kadıkıran was ordered to leave his men and go to Istanbul and a law was issued for his arrest because he did not fulfill this order. Kadıkıran, who was in a difficult situation due to the close cooperation of the administrators in the provinces, managed to escape from the Kars border to Russia. Kadıkıran and his team were returned to the governor of Erzurum because Ottoman-Russian relations were good in this period. Kadıkıran, who was sent to Istanbul with his men after a while, was given a rowing penalty on the navy ship; so the Kadıkıran rebellion, which has been disturbing the public for several years and opposed to the state authority, has come to an end. Key Words: Mad, Delil, rebellion, Kadıkıran Mehmed