Toplumsal cinsiyet eşitsizliği bağlamında modern dönem dindarlarının kadın algısına kelami bir bakış

Abstract

İnsanlar, kadın ve erkek olarak cinsiyetleri verili bir şekilde doğarlar. Fakat cinslerin, toplumlarda üstlendikleri görevler açısından bakıldığında oldukça geniş bir çeşitlilik mevcuttur. Cinsler arasındaki davranış, düşünce, duygu ve hatta irade farklarının doğuştan gelen fıtri farklar olarak değişmez olduğu düşüncesi kadın açısından olumsuz bir durum meydana getirmiştir. Bu sorunun aşılmasında özellikle feminist literatürde sıkça kullanılan toplumsal cinsiyet kavramı karşımıza çıkmaktadır. Kadın ve erkeğin toplumsal cinsiyet rollerinin değişip değişmeyeceği meselesi Müslüman kadınların sorunlarının tartışılmasında önemli bir etkiye sahip olmaktadır. Tarihsel malzemenin rivayet tekniği açısından değerlendirilmesi bir yana Kur'an metni bağlamında kadının yeri değişik tartışmalara kaynaklık etmiştir. Günümüz müelliflerinin bu bağlamda ele aldıkları bazı eserler insan hakları temelli eşitlikçi bir yaklaşım öngörmektedir. Buna mukabil kadını ve erkeği aynı ontolojik düzlemde görmeyen, kadını ikincil bir varlık alanına hapseden bir algı da söz konudur. Bu algının Kur'an ve sahih sünnet temelli olmasından ziyade insanların içinde bulundukları sosyokültürel durumlar, ataerkil arka fonla yapılan okumalar silsilesi sonucu oluşturulmuş olabileceği de göz önünde bulundurulması gereken önemli bir husustur. Anahtar kelimeler: Ataerkil, din, kadın, toplumsal cinsiyet. People are born with their sexes given as woman or man. However, there is a variety of genders in terms of their social duties. The idea that the differences of behavior, thought, emotion, and even will between sexes are natural and thus unchangeable has resulted in a negative situation for women. In regard to overcoming this problem, the concept of social gender is often cited especially in feminist literature. The question of whether the social gender roles of men and women may change has a significant influence in the discussion of the problems of Muslim women. Beside examining the historical materials in terms of the technique of narration, the place of woman in the context of the Qur'anic text has been the subject of various discussions. Some contemporary works in the subject propose an egalitarian understanding based on human rights. On the other hand, there is another conception that does not view man and woman on the same ontological ground and restricts her to a secondary area of existence. It should be considered that this conception might not have been based on the Qur'an and the reliable sunnah, but rather generated due to sociocultural conditions and successive readings with patriarchal background. Key words: Patriarchal, religion, woman, social gender.