Yakob Gogebaşvili Ve Çeviribilim Uygulamaları Açısından “Ninni Ne Yaptı?” Adlı Hikâyesinin Türkçeye Çevirilerinin Analizi

Abstract

Bu çalışmada, 19. yüzyılın önemli Gürcü yazarlarından biri olan Yakob Gogebaşvili’nin 1890 yılında yayımladığı “???????? ?? ??????”/ Ninni Ne Yaptı? adlı özgün dili Gürcüce olan ve farklı çevirmenler tarafından Türkçe’ye çevrilen hikaye ele alınarak karşılaştırmalı olarak incelenecektir. Amaç, çevirmenlerin aynı esere nasıl yaklaştığını ve ne tür stratejileri kullanarak kaynak metin ile erek çeviriler arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları eşdeğerlik bağlamında ortaya koymaktır. İncelenen erek metin örnekleri Hayri Hayrioğlu (1980, Aksiseda Matbaası, İstanbul) ve Gül Mükerrem Öztürk ve Asmat Japaridze (2016, Kültür Ajans Yayınevi, Ankara) çevirileri temel alınarak incelenmiştir. Eser, Gideon Toury’nin erek odaklı çeviri kuramı kapsamında incelenecek olup buradan hareketle eser incelememiz süresince kaynak metin yazarı ve hikâyesi hakkında kısa bir bilgi verilecek olup bölüm sayıları ve sayfa sayıları ele alınacaktır. Daha sonrasında ise çeviri süreci kısmında kaynak metinden seçilen cümleler hedef metinlere aktarımındaki çeviriler karşılaştırılarak eşdeğerleri saptanmıştır. Çalışma sonucunda, Gideon Toury’nin kuramına göre ele aldığımız her iki çeviri metninde farklılıkların olduğu görülmüştür. Kaynak metin ile erek metinler arasındaki dilsel eşdeğerliğin yanı sıra anlam eşdeğerlikleri de saptanmıştır. Her iki erek metindeki çevirmenlerin çeviri süresince kullandıkları stratejiler ise çıkarma, yerlileştirme, ekleme, yorumlama, birebir çeviri stratejileri kullandığı tespit edilmiştir. Gideon Toury kuramından yola çıkarak Ç1’in kabul edilebilir çeviri, Ç2’in ise yeterli çeviri olarak belirtilmiştir.

In this study, the story named “???????? ?? ??????”/ Ninni Ne Yaptı? will be examined comparatively. The story was published by one of the most important Georgian writers of the 19th century, Yakob Gogebaşvili, in 1890. The original story is Georgian and translated into Turkish by different translators. The aim is to show the way how the translators approach the same work and what kind of strategies are used for differences and similarities between the source text and the target translations in the context of equivalence. The sample texts examined were analyzed based on the translations of Hayri Hayrioğlu (1980, Aksiseda Printing House, Istanbul) and Gül Mükerrem Öztürk and Asmat Japaridze (2016, Kültür Ajans Yayınevi, Ankara). The work will be examined within the scope of Gideon Toury's goal-oriented translation theory. From this point of view, we will briefly give information about the source text writer and story during the course of our work. Chapter numbers and page numbers will be examined. After that, at the part of the translation process, their equivalents were determined by comparing the translation of the selected sentences from the source text to the target texts. As a result of the study, it is seen that there are differences in both translation texts that we discussed according to Gideon Toury's theory. In addition to the linguistic equivalence between the source text and the target texts, meaning equivalents were also determined. The strategies used by translators in both target texts during the translation process were found to use strategies of subtraction, supplementation, localization, interpretation, and a literal translation. Based on the Gideon Toury’s theory, T1 is accepted as an acceptable translation and T2 as an adequate translation.