Bosna Eyaleti’nde Askerî Ve Sosyal Alanda Yapılan Faaliyetler (1700-1715)

Abstract

Bu makalede 1699 yılında Karlofça antlaşmasının imzalanmasını müteakip, Osmanlı Devleti’nin Bosna Eyaleti’nde devlet düzenini tesis etmek, eyalette göçebe konuma düşen ahalinin geri döndürülmelerini sağlamak, eyaletin imarını gerçekleştirmek ve günlük yaşam için gerekli alt yapıyı tesis etmek için yaptığı çalışmalar ele alınmıştır. Eyalette gerçekleştirilen faaliyetlerin ilki, yeni bir savaşın çıkma ihtimalini dikkate alan ve eyaletin savunmasını güçlendirmeyi hedefleyen kalelerin mühimmat ile takviyesidir. Askeri düşünce ile icra edilen diğer bir iş ise eyalet dâhilindeki kale, palanka ve kulelerde görev yapan, firar eden veya deftere kayıtlı olmakla birlikte askerlik hizmetini yerine getirmeyen kişilerin yoklanmasıdır. Bosna Eyaleti’nde önemli su yatakları üzerinde kurulan ve eyaletin savunmasında büyük öneme sahip kale, palanka ve kulelerde bu çalışma sırasında gözden geçirilmiştir. Ayrıca Bosna Eyaleti’nde yerlerini terk etmek zorunda kalan ahalinin geri dönmesini temin ve günlük hayatlarını sürdürmelerini sağlamak için savaş sırasında harap olan veya yıkılan, cami, han, iskele, köprü gibi sosyal yapıların inşası üzerinde durulmuştur. Çalışmada 1700’de başlayıp 1715 yılında büyük oranda tamamlanan bu faaliyetlerin devlete maliyeti, yaşanan sıkıntılar ve problemlerin çözümünde izlenen yollar değerlendirilmiştir.

In the present study, actions taken by Ottomans to establish the state order in the province of Bosnia following the signing of the treaty of Karlowitz in 1699, to ensure the return of the community of expatriates to the province, and to provide the substructure necessary for daily life and reconstruction of the province were discussed. The first one of the actions taken in the province is the reinforcement of castles considering the possibility of an outbreak of another war and aiming to strengthen the province’s defense. Another action performed with the military intent was the examination of personnel who were working at castles, redoubts, and towers, deserted or did not do their military service. Castles, redoubts, and towers that had been placed on important water beds in the province of Bosnia and had great importance in city’s defense were overhauled. In addition, social buildings such as mosques, caravansaries, and bridges destroyed or demolished during the war were reconstructed to ensure the return of the people who had been obliged to abandon the province of Bosnia and to enable them to spend their daily life. In the study, the cost of these actions performed between the years of 1700 and 1715 to the empire, difficulties experienced and solutions devised to the problems were evaluated.