Çocuk ve ergenlerde patolojik yangın çıkarma davranışı

Abstract

Patolojik yangın çıkarma davranışı en az 6 ay süre içinde gerçekleşen çeşitli tutuşturma hikâyeleriyle karakterizedir. Bu davranış hem çocukluk çağı hem de ergenlikte görülebilmekte ve bireysel, sosyal, çevresel faktörlerin karmaşık etkileşiminin bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Toplum örnekli çalışmalar yangın çıkarmanın çocuk ve ergenlerde yaklaşık %5-10 oranında gerçekleştiğini göstermektedir. Yapılan çalışmalarda, patolojik yangın çıkarma davranışının oluş mekanizmasına, bu davranışı etkileyen faktörlere, davranışın altında yatan motivasyonlara, bu davranışı sergileyen çocuk ve ergenlerin demografik, bireysel, ailesel ve çevresel özelliklerine yönelik çeşitli teoriler ve bulgular ortaya konulmuştur. Etkili tedavi stratejilerinin hedefleri yangın çıkarma davranışını azaltmak ve psikopatolojinin altında yatan nedenlerde anlamlı değişiklikler yaratmaktır. Ayaktan tedavi tercih edilen yöntemdir, bununla birlikte özellikle yangın çıkaran gençler için düzenlenmiş bazı yataklı tedavi programları da bulunmaktadır. Çocuklarda ve ergenlerde yangın çıkarma için en yaygın iki müdahale yaklaşımı itfaiye (yangın hizmeti) yönetimli eğitim müdahaleleri ve ruh sağlığı tabanlı psikososyal müdahalelerdir. Dünya literatüründe patolojik yangın çıkarma davranışıyla ilgili 19. yüzyıldan itibaren birçok çalışma bulunmasına rağmen, ülkemizde patolojik yangın çıkarma davranışı ile ilgili henüz herhangi bir epidemiyolojik veri ya da çalışma bulunmamaktadır. Oysaki ülkemizde de özellikle suça sürüklenen çocuklar bağlamında, çocuk ve ergenlerde çeşitli derecelerde yangın çıkarma davranışları ve kundakçılık olmakta, bunlar sonucunda maddi hasar yanında ciddi yaralanmalar ve hatta ölümler meydana gelebilmektedir. Amacımız patolojik yangın çıkarma davranışını literatür eşliğinde tartışmak ve yangın hizmetiyle ilgili kurumların farkındalığını artırmak ve ileride yapılacak olan çalışmalara ışık tutmaktır.

Pathological fire setting behavior is characterized by various types of fire setting behavior that lasts at least 6 months. This behavior can be observed both during childhood and adolescence and it develops as a result of the complex interaction between individual, social and environmental factors. Sample population based studies show that fire setting behavior occurs in children and adolescents by 5-10%. The studies that have been conducted have yielded to various theories and findings concerning the mechanism of occurrence of pathological fire setting behavior, the factors that affect this behavior and the demographic, individual, family and environmental characteristics of the children and adolescents who engage in such behavior. The objectives of effective treatment strategies are reducing fire setting behavior as well as making significant changes in the causes underlying the psychopathology. Outpatient care is the preferred method. In addition, there are some inpatient treatment programs designed especially for young people who set fires. The two most common approaches in intervention concerning fire setting behavior are firefighting (fire service) based training interventions and mental health based psycho-social interventions. Even though numerous studies have been conducted in the world concerning pathological fire setting behavior from the 19th century onwards, no epidemiological data or study on pathological fire setting behavior exists in Turkey. This seems to be the case in our country despite the fact that fire setting behavior at various degrees and even arson occurs in children and adolescents and results in material damage as well as serious injury and even death especially in the context of children who are pushed into crime. Our objective is to discuss pathological fire setting behavior in line with the literature on the subject, to increase the awareness of the fire service institutions and to shed light on further studies to be conducted on this issue.