Facebook Bağımlılığının Açıklanması: Ruh Sağlığı Sürekliliği ve Sürekli Umudun Rolü

Abstract

Son yıllarda Facebook kullanımına ilişkin gerçekleştirilen araştırmaların sonuçları, Facebook’un algılanan eksikliklerin telafisi ya da olumsuz ruh durumu ve problemlerden kaçış motivasyonuyla kullanılabildiğini ve bu durumun da Facebook bağımlılığına neden olduğunu göstermektedir. Facebook’un kullanıcı sayısı bakımından en popüler internet sitelerinden ve sosyal ağlardan biri olduğu düşünüldüğünde, aşırı kullanımıyla ilişkili değişkenlerin tespit edilmesi önem kazanmaktadır. Bu bağlamda, bu araştırmanın amacı Facebook bağımlılığının açıklanmasında sürekli umudun ve ruh sağlığı sürekliliğinin rolünü belirlemektir. Araştırmanın örneklemini tamamı Facebook kullanıcısı olan 410 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırma verileri Facebook Bağımlılığı Ölçeği, Sürekli Umut Ölçeği, Ruh Sağlığı Sürekliliği Ölçeği ve Demografik Bilgi Formu kullanılarak toplanmıştır. Veri analizinde Pearson product-moment korelasyon katsayısı ve çoklu doğrusal regresyon analizi teknikleri kullanılmıştır. Araştırmada Facebook bağımlılığı ile sürekli umut ölçeğinin alt boyutlarından alternatif yollar (r= -0.283, p<0.01) ve eyleyici düşünce (r= -0.211, p<0.05) arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Bunun yanında Facebook bağımlılığı ile ruh sağlığı sürekliliğinin alt boyutlarından sosyal iyi olma (r= -0.230, p<0.01) ve psikolojik iyi olma (r= -0.252, p<0.01) arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur. Çoklu doğrusal regresyon analizi sonuçlarına göre sürekli umudun alt boyutları olan alternatif yollar (B= -0.292, p<0.001) ve eyleyici düşünce (B= -0.224, p<0.001) Facebook bağımlılığının anlamlı birer yordayıcısıdır. Ruh sağlığı sürekliliğinin alt boyutlarından ise psikolojik iyi olmanın anlamlı bir yordayıcı olduğu (B= -0.123, p<0.01) belirlenmiştir. Bağımsız değişkenlerin Facebook bağımlılığındaki toplam varyansı açıklama oranı ise %24 olarak belirlenmiştir. Araştırma sonuçları Facebook bağımlılığının açıklanmasında sürekli umudun alternatif yollar açıısndan, ruh sağlığı sürekliliğinin ise psikolojik iyi olma açısından rollerinin anlamlı olduğunu göstermektedir.

Results of recent research on Facebook use have shown Facebook can be used with motivations like compensating perceived inadequacies, regulating mood or escaping from the real life problems and this can be lead to Facebook addiction. Considering Facebook is one of most popular websites and social networks in terms of number of users, examining variables related Facebook overuse necessary. In this context, aim of the present study is to examine roles of dispositional hope and mental health continuum predicting Facebook addiction. Sample of study includes 410 university students and all of them are Facebook users. Demographic Data Form developed by researchers, Dispositional Hope Scale and Mental Health Continuum Short Form were used as data collection instruments. Before analysis, normal distribution data was tested. In analysis, Pearson product-moment correlation coefficient and multiple linear regression analysis were used. Pearson correlation coefficient yielded significant and negative relationships between Facebook addiction and pathways (r=-0.283, p<0.05) and agency (r=-0.211, p<0.05) sub-dimensions of dispositional hope. Besides, Facebook addiction was found negatively correlated to social well-being (r=-0.230, p<0.05) and psychological well-being (r=-0.252, p<0.05) sub-dimensions of mental health continuum. Results of multiple linear regression analysis showed pathways (B=-0.292, p<0.01), agency (B= -0.224, p<0.05) sub-dimensions hope and psychological well-being (B=-0.123, p<0.05) sub-dimension mental health continuum were significant predictors of Facebook Addiction. Overall model explained 24 % of total variance Facebook Addiction. Results of study showed pathways and agency sub-dimensions of dispositional hope and psychological well-being subdimension of mental health continuum are meaningful predictors of Facebook addiction.