Minhuvât kayıtlarının tenkitli metin neşirleri için önemi: Fütûhu’l-Mücâhidîn örneği

Abstract

Yazma eserler, bir eserin metninden başka zahriyesinde veya derkenarında da bazı bilgiler/notlar barındırabilmektedirler. Bunların içerisinde derkenarda yazılan bir haşiye türü olarak minhuvât kayıtları, oldukça önemlidir. Çünkü notun, bizzat müellifin kendisine ait olduğunu gösterir. Minhuvât kayıtları; bir eserin metnini zenginleştirici, açıklayıcı, yol gösterici mahiyette olabilmektedir. Ayrıca müellifin; eser üzerindeki görüş, eleştiri ve tasarruflarını da daha belirgin kılabilmektedirler. Bu önemine rağmen şimdiye kadar edebî eserlerle ilgili yapılan tenkitli metin çalışmalarında bu notların neşrine rastlanmamıştır. Bu konudaki boşluk, Lâmiî’nin Fütûhu’l-Mücâhidîn adlı eserinin tenkitli metni hazırlanırken fark edilmiştir. Lâmiî’nin Fütûhu’l-Mücâhidîn’i, Molla Câmî’nin Nefehâtü’l-Üns’ünün ilaveli tercümesidir. Eserin 90’dan fazla nüshasının olması ve çok okunması gibi özelliklerinin yanı sıra içinde Lâmiî’ye ait 300 civarında minhuvât kaydı vardır. Bizzat Lâmiî tarafından düşülen bu notlarda, bazen yazarın kendi hayat hikâyesine bazen de Türk edebiyatı tarihine katkı sağlayabilecek bilgiler bulunabilmektedir. Ayrıca bunlar; eseri açıklayıcı, eleştirici, yol gösterici mahiyette de olabilmektedir. Bu çalışmada minhuvât kayıtlarının içeriğine, işlevlerine ve tenkitli metin çalışmaları için önemine değinilecektir. Bunu yaparken minhuvât kayıtları bakımından zengin olan Fütûhu’l-Mücâhidîn’den hareket edilecektir. Böylece bu kayıtlara sahip eserlerin tenkitli metnini yapma konusunda bir örnek de sunulmuş olacaktır.