ISO 9001 belgesinin operasyonel performans üzerindeki etkileri: Çay işletmeleri üzerine bir araştırma

Abstract

Amaç: ISO 9000, ürün ve hizmetlerin tehlikesiz, güvenilir ve kaliteli olmasını hedeflemektedir. İşletmeler için atık ve kusurları en aza indirerek ve verimliliği artırarak maliyetleri azaltan stratejik bir araçtır. Bu araştırmanın amacı, ISO 9001 kalite sistem belgesinin çay sanayinde operasyonel performansa etkilerini araştırmaktır. Yöntem: Araştırmanın evrenini, Türkiye’nin Doğu Karadeniz Bölgesi’nde faaliyet gösteren çay fabrikaları oluşturmaktadır. Veriler Hopa, Arhavi, Fındıklı, Ardeşen ve Pazar ilçelerinde faaliyet gösteren fabrikalarda kolayda örnekleme yöntemi ile seçilen çalışanlarla yapılan yüz yüze anketlerle elde edilmiştir. Verilerin analizinde SPSS v23 istatistik programı ve SmartPLS yapısal eşitlik programından yararlanılmıştır. Bulgular: ISO 9001 standartlarının çalışanlar tarafından içselleştirilmesi, iş süreçlerinin geliştirilmesine etki etmektedir. İş süreçlerinin geliştirilmesinin de operasyonel performans ile dışsal ve içsel faydalar üzerinde etkili olduğu bulunmuştur. İlave olarak dışsal ve içsel faydaların da operasyonel performans üzerinde etkili olduğu tespit edilmiştir. Araştırmanın sonuçları ISO 9001 standartlarının çalışanlarca içselleştirilmesinin iş süreçlerinin, dışsal ve içsel faydaların ve operasyonel performansın gelişmesinde etkilerini ortaya çıkarmaktadır. Özgünlük: Çay, dünyada sudan sonra tüketilen ikinci büyük içecektir. Türkiye dünyada kişi başı çay tüketiminde birinci, kuru çay üretiminde altıncı ve çay tarımı yapılan alanda yedinci sıradadır. Bu çalışma öneminden dolayı sektörün operasyonel performansının gelişmesine katkı sunmayı amaçlamaktadır. Oluşturulan model literatüre katkı sağlayacaktır

Purpose: ISO 9000 aims to ensure that products and services are safe, reliable and good quality. It is a strategic tool for businesses that reduces costs by minimizing waste and failures and increasing efficiency. This research aims to investigate the impacts of ISO 9001 quality system certificate on operational performance in the tea industry. Methodology: The research population is tea producing enterprises operating in the Eastern Black Sea region in Turkey. The data were obtained through face-to-face surveys conducted with employees selected by convenience sampling method in plants operating in the districts of Hopa, Arhavi, Fındıklı, Ardeşen and Pazar. SPSS v23 statistics program and SmartPLS structural equation program were used for the analysis of sil data. Findings: The internalization of ISO 9001 standards by employees impacts the process improvements. It has been found that the process improvements are also effective on operational performance together with external and internal benefits. In addition, it has been determined that external and internal benefits have an impact on operational performance. The results of the research reveal the impacts of internalizing ISO 9001 standards by employees on the development of business processes, external and internal benefits, and operational performance. Originality: Tea is the second top beverage consumed in the world after water. Turkey ranks the first in per capita consumption of tea, the sixth in dried tea production and the seventh in the area of tea cultivation in the world. This study aims to contribute to the improvement of the operational performance of the sector due to its importance. The proposed model will contribute to the literature.