Hanefî mezhebi bağlamında zararın satım akdinin sıhhatine etkisi

Abstract

Zarar vermeme ve zararın giderilmesi prensibi gerek İslam hukukunun gerekse diğer hukuk sistemlerinin teşekkülünde önemli bir etken olup birçok hükmün dayanağı olarak zikredilmektedir. Usûlden fürûa hemen hemen fıkhın bütün konularında karşımıza çıkan zarar, çok geniş bir kavramdır. Fıkıh kaynaklarında yer alan fürû örneklere ve Mecelle kaidelerine bakıldığında zararın birçok hükme dayanak teşkil ettiği açık bir şekilde görülmektedir. Zararın hüküm doğurduğu bu alanlardan biri de genelde borçlar hukuku, özelde ise akid teorisidir. Çünkü zarar akitlerin gerek kuruluşunda gerek sıhhatinde gerekse lüzûmu ve nefâzında etkili olup bu hususların teşekkülünde birçok hükmün gerekçesi olarak zikredilmektedir. Bu makalede Hanefî mezhebine ait fesad teorisi içinde zararın etkisi, satım akdi özelinde, fürû örnekleri incelenerek ele alınmış ve örneklerle açıklanmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda ilk olarak zararın tanımı ve çeşitleri üzerinde durulmuş daha sonra zararın satım akdinin sıhhatine etkisi örneklerle ortaya konulmuştur. Ardından müstakil bir fesad sebebi olarak zarar örnekleri verilmiş, daha sonra da diğer fesad sebepleri üzerinde zararın etkisi örneklerle müşahhas hale getirilip açıklanmaya çalışılmıştır.

The principle of doing no harm and removing harm is an important factor in the formation of both Islamic law and other legal systems, and is mentioned as the basis of many provisions. Harm, which we encounter in almost all subjects of fiqh, from method to furû, is a very broad concept. When we look at the furû examples and the rules of Majalla in the sources of fiqh, it is clearly seen that the damage constitutes the basis for many judgments. One of these areas where the damage is effective is the law of obligations in general and the theory of contract in particular. Because the damage is effective in the establishment, health, necessity, and execution of the contracts, it is mentioned as the reason for many provisions in the formation of these issues. In this article, the effect of damage in the theory of corruption belonging to the Hanafi sect, specific to the contract of sale, has been discussed by examining the examples of furû, and it has been tried to be explained with examples. In this context, firstly, the definition and types of damage were discussed, and then the effect of the damage on the health of the sales contract was presented with examples. Then, examples of damage as an independent cause of mischief are given, and then the effect of damage on other causes of mischief is tried to be explained with examples.