Otizm farkındalık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması

Abstract

Otizm spektrum bozukluğu (OSB) tanılı birey sayısı tüm dünyada olduğu gibi, Türkiye’de de yıllar içinde artmıştır. Diğer bir değişle, toplum içerisinde birçok alanda OSB tanılı bireylerle etkileşime giren kişi sayısı da artmıştır. Bu nedenle toplum yaşantısını daha nitelikli kılmak adına otizm farkındalığının toplum içerisinde arttırılması bir ihtiyaçtır. Bu amaçla yapılacak farkındalık çalışmaları için durum tespiti yapmak ve yapılan çalışmaların etkisini belirlemek önemlidir. Bu kapsamda çalışmanın amacı otizm farkındalığını belirlemeye yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmektedir. Alanyazın incelemesinin ardından 55 maddeden oluşan madde havuzuna uzman görüşleri sonrası öneriler uygulanmıştır. Otizm farkındalık ölçeğinin geliştirilmesi amacıyla açımlayıcı faktör analizi (AFA) aşaması için 367 ve doğrulayıcı faktör analizi (DFA) aşaması için 324 katılımcıdan elde edilen veriler kullanılmıştır. Basit tesadüfi örnekleme yönteminin kullanıldığı çalışmada ölçeğin AFA sonrası elde edilen yedi faktör (otizmde sınırlı ilgiler ve yineleyici davranışlar, otizmde sosyal etkileşim ve iletişim, otizmin sebepleri, otizmde arkadaş ilişkileri, otizmde müdahale surecindeki temel unsurlar, otizmde fiziksel özellikler, otizmin erken uyarı işaretleri) DFA uygulaması ile doğrulanmıştır. Otizm farkındalık ölçeğinin güvenirlik katsayısı Cronbach Alpha katsayısı ile belirlenmiş olup ölçeğin yedi alt boyutu ve toplamının güvenirlik katsayılarının güvenilir referans aralığında olduğu görülmektedir. Otizm farkındalık ölçeğinin geliştirilmesine yönelik bulgular incelendiğinde ölçeğin otizm farkındalık düzeylerinin ölçülmesinde geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu görülmektedir.

The number of individuals diagnosed with autism spectrum disorder (ASD) has increased over the years in Turkey, as in the rest of the world. In other words, the number of people interacting with individuals with ASD has increased in many areas within the society. For this reason, it is a necessity to increase the awareness of autism in the society in order to make the social life more qualified. For this purpose, it is important to determine the situation of ASD awareness and to determine the effect of the studies regarding ASD. In this context, the aim of the study is to develop a valid and reliable scale to determine autism awareness. Suggestions given by experts were applied to the item pool consisting of 55 items created after the review of the literature. In order to develop the autism awareness scale, data obtained from 367 participants for the exploratory factor analysis (EFA) stage and 324 participants for the confirmatory factor analysis (CFA) stage were used. In the study in which simple random sampling method was used, the seven factors (limited interests and repetitive behaviors in autism, social interaction and communication in autism, causes of autism, friendships in autism, basic elements in the intervention process in autism, physical characteristics in autism, early warning signs of autism) of the scale were determined by EFA and confirmed via CFA. The reliability coefficient of the autism awareness scale was determined by the Cronbach Alpha coefficient, and it is seen that the reliability coefficients of the seven sub-dimensions and the total score of the scale are in the reliable reference range. When the findings on the development of the autism awareness scale are examined, it is seen that the scale is valid and reliable for measuring autism awareness levels.