Recep Tayyi̇p Erdoğan Üni̇versi̇tesi̇ Çay İle İlgi̇li̇ Çalışmalar

Abstract

SUNUŞ Bilindiği üzere üniversitelerin eğitim-öğretim, araştırma-geliştirme ve topluma hizmet uygulamaları diye üç önemli fonksiyonu vardır. Yükseköğretim Kurulu’nun son yıllarda gündeme getirdiği ihtisaslaşma ve üniversitelerin bulundukları bölgelere göre kendi aralarında farklılaşmaları noktasındaki yönlendirmesi de dikkate alındığında topluma hizmet uygulamaları konusunun ayrı bir önem kazandığını görmekteyiz. Üniversitemiz de bulunduğu bölgenin ana ürünleri olan çay, kivi, bal ve deniz ürünleri ile Rize’nin tarihini, kültürünü, coğrafyası ile florasını öncelikli araştırma konusu olarak belirlemiş ve stratejik planına koymuştur. Türkiye’de çay deyince akla Rize gelirken, Rize deyince de akla çay gelmektedir. Rize ve çay; biri söylendiğinde doğrudan ikincisini akıllara getiren iki sözcüktür. Çay; Ali Rıza Erten’lerin, Hulusi Karadeniz’lerin, Zihni Derin’lerin, Esat Özoğuz’ların, Raşit Hatipoğlu’ların ve Rizeli’lerin rüyası olan bir bitkidir. Bölgede Rize başta olmak üzere, Trabzon, Artvin ve Giresun’da 758 bin dekarlık alanda çay tarımı yapılmaktadır. Türkiye Dünya’da en çok çay üreten ülkeler arasında beşinci sırada yer alırken nüfusa oranla çay tüketiminde ise birinci sırada yer almaktadır. Türk Milleti olarak bizler, güne çay ile başlarız ve yine günü çay ile bitiririz. Dolayısıyla da çayın başkenti olarak ifade edilen Rize ilinde ve ilk çay fabrikasının yapılmış olduğu arazide (Zihni Derin Çay Fabrikası) kurulmuş olan Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi’nin, hayatımıza bu kadar girmiş olan çay konusuna duyarsız kalması beklenemezdi. Bütün bunlardan dolayı Üniversite olarak çay bitkisine ayrı bir önem vermekteyiz. Bu anlamda Üniversite bünyesinde çay konusuyla ilgili öğretim elemanlarından oluşan araştırma grupları ile Çay ve Çay Ürünleri Uygulama ve Araştırma Merkezini kurduk. Hedefimiz Türkiye’deki üniversiteler arasında çay konusunda öne çıkan ve bu konuda uzmanlaşan bir üniversite olmaktır. Bölgemize önemli bir katma değer sağlayan çayın marka değerini artıracak çalışmalar yaparak tarladan bardağa kadar ki süreçlerin hepsini yeniden ele alarak değerlendirmek ve modernizasyonu sağlamak suretiyle çay bitkisinin daha uzun süre insanımıza hizmet etmesini sağlamak temel amaçlarımızdan biridir. Elinizdeki kitap, 2006 yılından bu güne kadar Üniversitemiz öğretim elemanları tarafından çay ile ilgili olarak yapılmış olan çalışmaları içermektedir. Öğretim elemanlarımız tarafından çay ile ilgili olarak; 1 kitap, 1 kitap bölümü, 21 proje, 28 makale, 11 tez ve 48 bildiri olmak üzere toplam 110 çalışma yapılmıştır. Kitapta bu çalışmaları bir araya getirerek siz değerli okuyuculara tanıtmayı hedefledik. Bu anlamda araştırmacıların ilgili çalışmalara kolay ulaşmalarını sağlamak için her bir çalışmanın hem hangi yayınevi tarafından basıldığı, hangi dergide yayınlandığı, hangi sempozyumda sunulduğunu belirterek bibliyografik bilgilerini, hem de ilgili çalışmalarda nelerden bahsedildiği ve hangi sonuçlara ulaşıldığı konusunda okuyuculara kısa bir bilgi vermesi için özetini verdik. Böylece bir taraftan Üniversitemizin bölgemizin en önemli ticari ürünü olan çay ile ilgili olarak bu güne kadar neler yapmış olduğunu ortaya koyarken, bir taraftan da konu ile ilgili araştırmacılara ilgili kaynaklara ulaşma imkanı sunmuş olmaktayız. Kitapta yer alan çalışmaları yapan öğretim elemanlarımıza ve bu yayının ortaya çıkmasına katkı sunan kişi ve kurumlara ayrı ayrı teşekkür ediyorum. Çalışmanın çay konusunda araştırma yapanlar ile konuya meraklı olan kişilere faydalı olacağını ümit ediyorum. Prof. Dr. Hüseyin Karaman Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Rektörü