Piperazin ve morfolin türevli yeni benzimidazol bileşiklerinin sentezi ve bazı biyolojik aktivitelerinin incelenmesi

Abstract

Benzimidazol halkası içeren bileşikler, farmakolojik açıdan oldukça etkin olup birçok çalışma grubu tarafından çeşitli yöntemler kullanılarak sentezleri gerçekleştirilip özellikleri incelenmiştir. Bu tez çalışması ile benzimidazol halkasının C-6 pozisyonuna morfolin veya piperazin halkası taşıyan farklı ve yeni türevlerde bileşiklerin sentezi gerçekleştirilmiş ve bazı biyolojik aktiviteleri incelenmiştir. Bu amaçla ilk olarak, literatürde bulunan 5-kloro-2-nitroanilin çıkış bileşiği ayrı ayrı 1-metil piperazin ve morfolin ile etkileştirilerek sırasıyla 5-(4-metilpiperazin-1-il)-2-nitroanilin (1) ve 5-morfolin-4-il-2-nitrofenil)amin (2) bileşikleri elde edilmiştir. Tez çalışmasının ikinci basamağında, elde edilen 1 ve 2 nolu bileşikler tek kap reaksiyonda etanol-su içerisinde Na2S2O4 (sodyum ditiyonat) varlığında çeşitli aromatik aldehitlerle etkileştirilmiş ve hedef bileşik olan benzimidazol yapıları elde edilmiştir. Literatürde bu tarz bileşiklerin eldesi için öncelikle –NO2 grubunun Pd, Pt gibi pahalı katalizörler varlığında –NH2 grubuna indirgenmesi akabinde ise aldehitler ile halkalaşma reaksiyonu sonucu benzimidazol bileşiklerine geçiş yöntemi bilinmektedir. Tez çalışması ile hem 2 basamakta hem de çok daha ucuz ve ılıman şartlarda benzimidazol bileşiklerinin sentezi gerçekleştirilmiştir. Alternatif yöntem olarak tüm reaksiyonlarda mikrodalga ışıma kullanılmış ve hem reaksiyon süresinin kısaldığı ve hem de ürün veriminin arttığı görülmüştür. Bunun yanında elde edilen tün bileşiklerin Antioksidan ve ?-Glukozidaz aktiviteleri incelenmiştir. Çalışma sonucu elde edilen bileşiklerin yapıları IR, 1H-NMR,13C-NMR ve kütle spektrometre yöntemleri kullanılarak aydınlatılmıştır. Benzimidazole ring are very effective to pharmacologically and are synthesized and studied by several study groups using various methods. In this study, new benzimidazole compounds were synthesized which containing morpholine or piperazine ring at the C-6 position. For this purpose, firstly, the starting compound 5-chloro-2-nitroaniline is reacted with 1-methyl piperazine or morpholine separately to give 5- (4-methylpiperazin-1-yl)-2-nitroaniline (1) and Morpholin-4-yl-2-nitrophenyl) amine (2), respectively. In the second step of the thesis work, compounds 1 or 2 were reacted with various aromatic aldehydes in the presence of Na2S2O4 (sodium dithionate) in ethanol-water with one-pot reaction and the target compound benzimidazole structures were obtained. It is known in the literature that the -NO2 group is first reduced to -NH2 group in the presence of expensive catalysts such as Pd, Pt and then the benzimidazole compounds are obtained from aldehydes by cyclization reaction. With this study, benzimidazole derivatives obtained both under mild contidion with inexpensive technique and only with 2 steps. As an alternative method, microwave radiation was used in all reactions and it was seen that the reaction time was shortened and product yield was increased. All obtained compounds in this study were also investigated for their ?-Glucosidase and antioxidant activities. The results of the work-up obtained compounds structure were clarified by IR, 1H-NMR, 13C-NMR and mass spectrometry methods.