XV. Yüzyılda Muhammed Tarafından Yazılan Manzum Sîret’in Nüshaları-I

Abstract

“Sîret”, daha yaygın adıyla “siyer”, Hz. Peygamber’in hayatını konu alan eserlerin genel adıdır. İlk başta bu tür eserler için kullanılan “sîret” kelimesi daha sonra yaygın olarak “siyer” şeklinde kullanılmıştır. İlk örnekleri Arap edebiyatında olan “sîret” / “siyer”, Türk edebiyatında -XIV. yüzyıldan itibaren görülmeye başlar. Türk edebiyatında bilinen ilk örmek, XIV. yüzyılın ikinci yarısında Darîr tarafından manzum-mensur olarak yazılan Sîretü’n-nebî’dir. Bugün bilinen ve tamamı manzum olan ilk örnek iseXV. yüzyılda Muhammed adlı bir müellif tarafından yazılan ve makaleye konu olan- Sîret’tir. Eser 15.500 beyit civarındadır. Eserde çok sayıda arkaik sözün bulunması onu Türk dili ve edebiyatı açısından önemli kılmaktadır. Sîret’in yazıldığı 872 [1467] yılından itibaren pek çok istinsahı ve taş baskısı yapılmıştır. Bu, onun çok sevilip okunduğunu gösterir. Ancak tespit edilen altmış dokuz nüshadan hiçbiri Muhammed’in kaleminden çıkan eseri tam olarak vermemektedir. Sîret’in bazı istinsah ve taş baskılarını yapanların, eser müellifinin adını çıkararak yerine kendi adlarını koydukları görülmektedir. Bu şekildeki bir değişikliğin, eseri sahiplenmek arzusundan kaynaklandığı anlaşılıyor. Makalede Sîret’tin yurt içinde ve yurt dışında tespit edilen nüshalarıtanıtılacaktır. Sîrethakında bilgi veren çalışmalarile nüshaların değerlendirilmesi ise bir sonraki makaleye konu olacaktır.