İlköğretim Matematik Öğretmen Adaylarının Matematiksel Düşünme Süreçlerinin İncelenmesi

Abstract

Bu çalışmada ilköğretim matematik öğretmen adaylarının matematiksel düşünme süreçlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma yaklaşımıyla gerçekleştirilen çalışma bir durum çalışmasıdır. Çalışma grubunu bir devlet üniversitesinin İlköğretim Matematik Öğretmenliği programı ikinci sınıfında öğrenim gören 7 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Katılımcıların seçiminde farklı akademik başarı seviyesinde olma ve gönüllü olma ölçütlerine dikkat edilmiştir. Veri toplama aracı olarak öğretmen adaylarını matematiksel düşünme süreçlerinden geçmeye teşvik edecek şekilde düzenlenmiş açık uçlu bir problem kullanılmıştır. Problemin çözümü kâğıt üzerinde yapıldıktan sonra her bir öğretmen adayıyla birebir mülakat yapılmıştır. Bu mülakatlarda adaylardan cevaplarını gerekçelendirmeleri istenmiştir. Öğretmen adaylarının problemin çözümüne ilişkin verdiği cevaplar betimsel analiz ile incelenmiş ve Mason, Burton ve Stacey’ in ifade ettiği matematiksel düşünme süreçlerine göre analiz edilmiştir. Bu süreçler örnek durumlar üzerinde çalışma, genelleme yapma, varsayımda bulunma ve doğrulama ve ikna etmedir. Çalışma sonucunda matematiksel düşünme süreçlerinde öğretmen adaylarının eksiklikleri olduğu ortaya çıkmıştır. Özel durumlar üzerinde çalışma sürecinde öğretmen adaylarının tamamı sadece problemde verilen özel durumlarla sınırlı kalmışlardır. Adayların çoğu inceledikleri örnek durumlardan hareketle problemin içerdiği örüntüyü ortaya koymaya yönelik genelleme yapmışlardır. Bu genellemelerden bir yargıya varmak amacıyla varsayımda bulunmuşlar, hatta bazı adaylar birden çok varsayım ortaya atmışlardır. Bununla birlikte adayların hiçbirisi matematiksel düşünme sürecinin son basamağı olan varsayımların doğrulamasını yapamamışlardır. Bu sonuçlar doğrultusunda ilgili alanda araştırma yapacak araştırmacılara bazı önerilerde bulunulmuştur.