Bosna Hersek'te 'İslam Adına Kim Konuşuyor?'un tarihi: Bir Resmi İslam, Halk İslamı Tartışması
Abstract
Bu makale Bosna Hersek'te komünist dönemde ve sonrasında halk İslamı ve resmi İslam'ın oluşumunu/şekillenmesini incelemektedir. Tarihsel bağlamda halk İslamı ve resmi İslam etkileşimini inceleyen makale eski Yugoslavya cumhuriyetinde resmi temsilciler ile halk İslamı grupları ve hareketleri arasında yaşanmış olan 'İslam adına kim konuşuyor?' tartışmasını ortaya koymaktadır. Bu sorgu ilk olarak eski Yugoslavya'da resmi otorite olan İslam Topluluğu'nun Titocu duruşunda da görüldüğü üzere resmi İslami otorite haline gelmek ya da öyle kalmak için (ideolojisinden bağımsız olarak) mevcut rejimle yakın bir ilişkinin önem arz ettiğini göstermektedir. Çalışmanın bulguları ikinci olarak, halk İslamı ve resmi İslam'ın geçişli durumlar olduğunu ortaya koymaktadır. Buna göre, bir halk İslamı grubu resmi İslam haline gelebilirken bir resmi İslam yorumu halk İslamı'na dönüşebilir. Bu minvalde Yugoslavya örnek incelemesinde görülmüştür ki, eski bir halk İslamı cephesi, Genç Müslümanlar, Yugoslavya dağıldıktan ve Bosna Hersek kurulduktan sonra resmi İslam otoritesi haline gelmiştir; bu süreçte ise yeni halk İslamı grupları ortaya çıkmıştır. This paper examines the organisation of popular and official Islam during and after communism in Bosnia-Herzegovina. Through studying the interaction between the popular and the official forms of Islam in the historical context, this paper unfolds the debate on who speaks for Islam? That took place between official representatives and popular Islamic groups and movements in the former Yugoslavian republic. Such an enquiry revealed firstly that a close contact with the existing regime (regardless of its ideology) is essential for becoming and remaining as the official Islamic authority, as seen in the Islamic Community's pro-Titoist stance throughout in the former Yugoslavia. The findings of the enquiry secondly suggest that popular Islam and official Islam represent transitive positions; meaning that a popular Islamic movement can become the official Islam, vice versa. Accordingly, a former popular Islam front, the Mladi Muslimani (Young Muslims), in Yugoslavia evolved into an official Islamic authority after the dissolution of the country and by the Bosnia-Herzegovina's establishment, in the scope of which new popular Islamic groups bred.
