Abu Bakr al-Razi (Rhazes) and medical ethics

Abstract

Ebû Bekir er-Râzî (ö. 313/925), X. yüzyılda yaşamış Türk asıllı bir İslâm filozofudur. Tıp bilimine çeşitli katkılar sağlamış ve bu alanda birçok eserler yazmış olan Râzî?nin eserlerinin çoğu, başta Latince olmak üzere Grekçe, İngilizce, Almanca, Fransızca gibi çeşitli batı dillerine çevrilerek XVIII. yüz yıla kadar Avrupa?daki üniversitelerde ders kitabı olarak okutulmuştur. Tıp sahasındaki otoritesinden dolayı tartışmasız bir şekilde İslâm dünyasının en büyük hekimlerinden biri kabul edilen filozof, “Arapların Galen?i” diye isim lendirilmiştir. Râzî, Platon?dan hareketle tıp bilimini, fizikî ve fizyolojik hastalıkları konu edinen bedenî tıp (et-tıbbu?l-cesedanî) ve ahlâki hastalıkları konu edinen ruhî tıp (et-tıbbu?r-rûhânî) olmak üzere iki kısma ayırmış, beden sağlığı ile ruh sağlığı arasında ilişki kurmuştur. Ona göre bedenin mizacı, ruh ve nef sin ahlâkına bağlı olduğu için ruhun çektiği elemler, bedende ortaya çıka cak olan fizyolojik belirtilerle anlaşılıp açıklanabilir. Bu ilişkiden dolayı bir tabibin, hem beden hem de ruh tabibi olması gerekir. Böylece Râzî, İslâm düşüncesine, sonraki dönemde etkili olan, “tıbbu?r-rûhânî” kavramını ve bi limini kazandırmıştır. Ebû Bekir er-Râzî?nin üzerinde durulması gereken en önemli yönlerinden biri, tıp ile ahlâk arasında kurmuş olduğu ilişkidir. Tıp sahasında ahlâkın önemli olduğu ve tıp ile ahlâkın birbirlerinden ayrılamayacakları düşünce sinde olan Râzî, tıp etiği ile ilgili görüşlerini Ahlâku?t-tabip (Hekimlik Ahlâkı) isimli eserinde ele almıştır. Râzî, bu eseriyle İslâm dünyasında ilk tıp etiği kitabı yazanlardan biri, belki de ilki olmuştur. Aynı zamanda o, Mihnetü?t-tabip (Doktorun İmtihanı) isimli eserinde de tıp etiği ilkelerinden bahsetmektedir. Her iki eserde de hekim ve hastaların uymaları gereken bir birtakım prensiplerden söz etmektedir. Bu noktadaki görüşleri ile Hipokrat ve Galen?in ortaya koyduğu tıp etiği ilkeleri arasında önemli benzerlikler vardır. Bu makalede, İslâm dünyasının önemli bir tabip-filozofu olan Ebû Bekir er Râzî?nin tıp etiği ile ilgili düşünceleri, Hipokrat ile Galen?in görüşlerine ila veten günümüz yaklaşımlarıyla da ilişkilendirilerek ortaya konulmaya çalı şılacaktır.

Abu Bakr al-Razi (d. 313 H./925 A.D.), who lived in 10th century, is a Muslim Turkish philosopher. He contributed to the science of physic in sev eral aspects and in this field he wrote many works, most of which were translated to many European languages such as Latin, Greek, English, Ger man and French, and considered as lecture study texts in the European Universities up to the 18th century. He also was regarded as the greatest physician of the Muslim World and called as the „Galen of Arabs‟ because of his authority on the medicine. Al-Razi divided the science of physic into two divisions; one as „corporeal physic‟ which deals with physical and physiological diseases and the other as „the spiritual physic‟ dealing with the moral diseases, and he set up some strong relations between the body health and the spirit health. According to him, the troubles of the spirit can be understood and explained by the clear evident of the physiological symptoms in body just because of the fact that temperament of the body belongs to both the ethical rules of the spirit and the self. As a result of these strong relations, the physician must be a well- informed doctor of both body and spirit. Therefore, al-Razi has granted the concept; namely al-Tibb al-Ruhani, and the consideration into the Islamic thought to be modeled the periods afterwards. One of Abu Bakr al-Razi‟s most important opinion, which must be examined carefully, is his setting up the relationship between the physic and the eth ics. Al-Razi was regarding of the fact that there was an interwoven correla tion between the physic and the ethics and especially in order to set out his ideas dealing with the medical ethics, about which he had written a special book named Ahlaq al-Tabeeb. By the help of this book, Razi perhaps be came one of the authors who had written the first medical ethics. In the same time, he mentioned about the medical ethics in another book named Mihnat al-Tabeeb. In this book, he cited some rules that both physicians and the patient had to take into consideration. There are very important similarities between his ideas on that and those of Hippocrates and Galen. In this article, we have tried to put forward the ideas of al-Razi, the great Muslim philosopher and physician, about the medical ethics and to relate them with the ideas of Hippocrates and Galen as well as the contemporary approaches in this field.