Temeşvar Eyaleti’ne Nizam Verme Çalışmaları ve Temeşvar’ın Kaybı Öncesinde Yapılan Faaliyetler (1700-1715)

Abstract

Karlofça antlaşması, Osmanlı Devleti için batı cephesinde ciddi toprak kayıpları ile imzalanmıştır. Bununla birlikte Avusturya ile yapılan antlaşma gereğince Temeşvar, bütün sancaklarıyla Osmanlı’nın elinde kalmıştır. Nitekim Temeşvar, bulunduğu stratejik konum nedeniyle bundan sonraki süreçte Avusturya kuvvetlerinin ana hedefi olacaktır. Osmanlı devlet erkânı, bu bilinçle barışın akabinde Temeşvar şehri ve Temeşvar Eyaleti genelinde birçok faaliyet yürütmüştür. Bu çalışmada Karlofça sonrasında batı cephesinde Tuna’nın kuzeyinde elde kalan tek toprak parçası olan Temeşvar Eyaleti’nde yürütülen nizam çalışmaları üzerinde durulacaktır. Bir yandan askeri sayımlar, bir yandan göçen ahalinin geri döndürülmeleri için yürütülen faaliyetler, öte yandan yeni bir savaşın çıkma olasılığının göz ardı edilmemesi nedeniyle yapılan işler değerlendirilmeye tabi tutulmuştur. Bu cümleden olarak Temeşvar Kalesi ve eyaletteki palankalarda yürütülen onarım, güçlendirme ve yeni inşa işleri ile istihkâmların güçlendirilmesi, yani askerî alanda alınan tedbirler üzerinde durulmuştur. Bütün bunların yanı sıra kamu binaları inşaatları ve ahalinin dini vecibelerinin yerine getirilmesi için yapılan imar faaliyetleri de bu çalışmanın konusunu oluşturmuştur.

Treaty of Karlowitz caused the Ottoman Empire to loss serious lands on the western front. However, Timisoara and all sanjaks affiliated to it were left to the Ottoman Empire in accordance with the treaty with Austria. Thus, Timisoara would be the main target of Austrian forces due to its strategic position in the forthcoming period. Therefore, the officials of the Ottoman Empire carried out many activities in the city of Timisoara immediately after peace. In this study, the regulation actions taken in the province of Timisoara, which was the only remaining piece of land in the north of Tuna on the west side after the Karlowitz treaty, will be emphasized. Military censuses, activities carried out for the return of the migrants, and other actions taken to prevent any possibilities of a new war were evaluated. These actions involve the restoration, strengthening and rebuilding of the Timisoara Castle and redoubts in the province and strengthening of fortress, in other words the measures taken in the military area. In addition, the zoning activities for the construction of state buildings and the fulfillment of the religious duties of the people are the subject of this study.