Karl Marx: İlksel Birikim Ve Bonapartizm

Abstract

Marx’ın kapitalizm analizi çoğunlukla zor süreçlerini hesaba katmadığı için eleştirilmiştir. Bu bakımdan Marx’ın kapitalizm kavramsallaştırması sanayinin ilerlemesi ve kapitalist ilişkilerin yaygınlaşması ile insanlığın savaşlardan kurtulacağına dair bir inanç ortaya koyan “endüstriyel toplum tezi” ile ilişkilendirmiştir. Bu çalışmada birbiriyle ilişkili üç argümandan söz edilebilir. Birincisi zorun kapitalizmdeki rolü ile ilgili kafa karışıklığının büyük oranda Marx’ın yönteminin tam olarak anlaşılamamasından ileri geldiğidir. Marx, analizini soyut modellerden ya da mekanizmalardan ampirik gözlemlere çevirdiğinde kapitalizmin zor olmadan varlığını sürdüremeyeceğini göstermiştir. İkincisi, kapitalist üretim ilişkilerinin ekonomist olmayan ampirik ve sosyo-politik bir okumasının kapitalizme içkin zor boyutunu ifşa etmede önemli bir rol oynayabileceğidir. Kapital’de yer alan ilksel birikim kavramı ile 18 Brumaire’in merkezi kavramı olan Bonapartizm, liberal toplumsal düzenin salt ekonomi içinden ekonomi tarafından üretilmediğini gözler önüne sermektedir. Üçüncüsü, bir kapitalist toplumsal formasyon, ekonomik, politik, sosyal, ideolojik, kültürel vb. uğrakların karmaşık etkileşimi yoluyla oluşturulmaktadır. Bu süreçler zor-bağımsız olmak bir yana zorun muhtelif derecelerde kurucu bir rol üstlendiği toplumsal ilişkiler bütününü ifade etmektedir.

Marx’s analysis of capitalism is criticized for not taking the processes of the coercion into consideration. In this regard, Marx’s account of capitalism is associated with the “thesis of industrial society” according to which the rise of industry and the propagation of capitalistic relations would end the wars and bring peace to the Humanity. The study has three interrelated arguments. First is that the confusion about the role of coercion in Marx’s thought results from the misunderstanding of the Marx’s method. When Marx moves from the abstract models or mechanisms into the empirical facts, he shows that capitalism cannot exist without coercion. Second is that a non-economist, socio-political and empirical (re)reading of capitalism would reveal the dimension of coercion which is inherent to capitalism. The concepts of previous accumulation in Capital and Bonapartism in 18 Brumaire reveal that the liberal social order is not reproduced merely by and within the economic domain. Third, a capitalist social formation is created by the complex interaction of economic, political, social, ideological, cultural moments. These processes, being far from coercion-free, represent a total sum of relations in which coercion plays, in various degrees, a constituent role.