Mesleki Tükenmişliğe Profesyonelleşmenin Etkisi: Muhasebe Meslek Mensupları Üzerine Bir Araştırma

Abstract

Örgütlerin ve işgörenlerin amaçlara ulaşmasını olumsuz biçimde etkileyen bir mesleki tehlike olarak tükenmişlik, görevin ve mesleğin gereklerinin aşırı talepkar olması ve buna karşılık sahip olunan enerji kaynaklarının bu talepleri karşılayamaması durumunda ortaya çıkan bir olgudur. Dolayısıyla bu olumsuz durumun ortaya çıkmasını güçlendiren ve engelleyen faktörlerin açığa çıkarılması önem arz etmektedir. Yapılan bu çalışmanın temel amacı, mesleki tükenmişliğe profesyonelleşmenin etkisini incelemektir. Bu amaca yönelik olarak Rize ilindeki muhasebe bürolarında çalışan 98 meslek mensubundan veriler toplanmıştır. Araştırmanın hipotezleri yapısal eşitlik modeli ile test edilmiştir. Araştırma sonuçları; profesyonelleşmenin kural ve yönetmelikler boyutunun duygusal tükenmeyi, bilgi tabanının ise duyarsızlaşmayı artırdığını; toplumsal önemin duygusal tükenmeyi ve yakından denetim ve mesleki örgütlenmenin ise hem duygusal tükenmeyi hem de duyarsızlaşmayı, görev bağımsızlığının ve kişisel üstünlüğün ise kişisel başarısızlığı azalttığını ortaya koymuştur. Dolayısıyla profesyonelleşme, mesleki tükenmişliğin dinamikleri üzerinde farklı etkilere sahip bir öncül olarak ortaya çıkmıştır.

Burnout as an occupational hazard that adversely affects accomplishing the goals of organizations and employees is an arising phenomenon when employees’ energy resources cannot meet excess needs of task and occupation. Therefore, it is important to reveal the factors that strengthen and prevent burnout. The purpose of current paper is to examine the effect of professionalism on occupational burnout. The data were collected from 98 accountants working in the accounting departments in Rize, Turkey. The hypotheses were tested using a structural equation model. Results of the study indicate that dimension of rules and regulations of professionalism increases emotional exhaustion; knowledge base increases depersonalization; societal impact reduces emotional exhaustion; closeness of supervision and occupational organization reduce both emotional exhaustion and depersonalization; task independence and own superiority reduce personal failure. Therefore, professionalism is an important antecedent that has both positive and negative effects on the dynamics of occupational burnout.