Selçuklu-Ermeni İlişkilerinde Millet-İ Sadıka'nın İzleri

Abstract

VII. yüzyıl sonlarından itibaren Anadolu, Bizans hâkimiyetinden çıkarak önce Emevilerin onlardan sonra ise X. yüzyılın sonlarına kadar Abbasîlerin elinde kalmıştır. X. yüzyıldan itibaren ise Anadolu’nun tamamına Bizans yeniden hâkim olmuştur. Bizans İmparatoru II. Vasil, hayatının son yıllarında Kafkaslar’da faaliyet göstermiştir. Ermeni Bağratuni hanedanından I. Gagik’in ölümünden sonra bu bölgede karışıklıklar çıkmış ve bu da Bizans İmparatoru’na başarılı bir müdahale fırsatı vermiştir. Gürcistan’ın bir kısmı gibi Van Bölgesi de Bizans İmparatorluğu’na dâhil olmuş, Ermeni Ani Hanedanlığı ise Ionnes Symbat’ın ölümüne kadar Ermenilerin elinde kalmış, onun ölümünden sonra ise Bizans İmparatorluğu’na katılmıştır. Bizans imparatorları, Ermenilerin yaşadıkları yerleri almakla kalmamış aynı zamanda Ermeni Tarihçi Urfalı Mateos’un da belirttiği gibi “Ermeni milletinin kumandanlarını kendi ev ve eyaletlerinden çıkartıp götürmüşlerdi.” Uzun zaman boyunca Bizans hâkimiyeti altında kalan Ermeniler, hiçbir zaman özgürce hareket edememişlerdir. Bu durum Ermeni Tarihçi Urfalı Mateos tarafından da birçok kez dile getirilmiştir. Türkler 1047-1048 yılından itibaren Anadolu’ya akınlara başlamışlardır. Bu akınların güzergâhlarından birisi de Ermenilerin yaşadıkları Van Gölü bölgesidir. Azerbaycan genel valiliğine atanan İbrahim Yinal, Tuğrul Bey’den aldığı buyruk üzerine Kutalmış ile birlikte harekete geçerek 1048 tarihinde Pasin Ovası’nda Liparit, Aaron ve Katakalon kumandasındaki Bizans ordusunu bozguna uğratmıştır. Ölen Bizans İmparatoru Konstantin Dukas’ın yerine geçen VI. Romanos Diogenes, Türklere karşı yeni bir ordu hazırlamıştır ki bu ordunun içerisinde Ermeniler de bulunmaktadır. Ancak Ermeniler, Bizans’ın kendilerine karşı uyguladıkları muameleden rahatsızlık duydukları için Malazgirt Savaşı’nda savaş alanını terk etmişlerdir. Anadolu’nun Selçuklular tarafından fethiyle birlikte Ermeniler de Türk idaresi altına girmişlerdir. Özellikle dinî açıdan Bizans’ın baskısı altında bulunan Ermeniler bundan sonraki süreçte de kendi çıkarları için zaman zaman Türklerin Bizans ile olan ilişkilerinde Türklerin yanında yer almışlardır. Bu durum bugün veya 1915’de yaşananların aksine Türk - Ermeni ilişkilerinin tarihi süreçte düşmanca ve olumsuz olmadığının belirtileridir. Osmanlı Devleti bu milletle o kadar iç içe yaşamıştır ki onu “Millet-i Sadıka” olarak isimlendirmiştir. Biz de bu makalemizde Osmanlı Devleti’nin “Millet-i Sadıka” olarak onure ettiği Ermenilerin Türklerle olan bu olumlu ilişkisinin Selçuklular devrindeki izlerini ortaya koymaya çalışacağız.

On the ends of the VII. century, the Anatolian takes out Byzantium Empire’s domination and firstly Umayyad’s after then on the ends of X. century pass into the hands of Abbasi. Until X. century the Byzantium Empire dominates again all of The Anatolian. The emperor of The Byzantium Empire II. Vasil operates in Caucasian in ends of his life. A lot of confusion happens in this region after who a man in an Armenian dynasty I. Gagik’s death and this confusions gives a succesful intervention opportunity to Byzantium Emperor. Van nation included to Byzantium Empire like a part of Georgia, also Armenian Ani dynasty stay in the hands of the Armenians until Ionnes Symbat’s death after his death this dynasty joins to Byzantium Empire.Byzantium Emperors aren’t only take Armenian’s live space even they remove and take Armenian commanders their houses in their states like Armenian historian from Urfa Mateos’s as pointed out. Armenians under the domination of Byzantium Empire long time Byzantium and they never move freely. This situation expressed by a lot of time Armenian historian Mateos from Urfa. Turks starts to raids to The Anatolian until years 1047-1048.Van Lake nation is one route of this raids where the Armenians live.Assigned General Government of Azerbajian İbrahim Yinal defeats under control of Liparit, Aaron, and Katalkon Byzantium army action with Kutalmıs with Tugrul Bey’s order in Pasin Valley in 1048. Who replace with dead Byzantium Emperor Konstantin Dukas, Romanos Diogenes prepares a new army even Armenians is locate in this army. But Armenians leaves battlefield in the war of Manzikert because the Byzantines applies abuse to Armenians. Armenians get under administration to Turks with the conquest of Anatolia by the Turks. Especially from a religious perspective Armenians under the pressure of Byzantium after this process they are locate next to the Turks sometimes because of their profit. This situation make signs Turk-Armenian relations aren’t unfriendly or negative in historical progress unlike events on today or 1915. Ottoman Empire live so nested Ottomans say them : Royal nation. We try reveal in this article Armenians’ positive relations with Turks signs in Seljuks rev who Ottomans says them to royal nation and they have honor their, Armenians