Kuvvetin etkileri ünitesine yönelik geçerli ve güvenilir bilimsel düşünme alışkanlıkları ölçeğinin geliştirilmesi

Abstract

Fen okuryazarı birey yetiştirmenin ön koşullarından birisini de bilimsel düşünme alışkanlıklarının kazandırılması oluşturmaktadır. Bu çalışmada, ilkokul 4. sınıf fen bilimleri dersindeki kuvvetin etkileri ünitesine yönelik bilimsel düşünme alışkanlıkları ölçeğinin (BDAÖ) geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, öncelikle ilgili alanyazın, ilkokul fen bilimleri ders kitapları ve 2018 fen bilimleri dersi öğretim programı detaylı şekilde incelenmiştir. Sonrasında ise kuvvetin etkileri ünitesi bağlamında bilimsel düşünme alışkanlıkları maddeleri geliştirilmiş ve madde havuzu oluşturulmuştur. Bir uzman grubu (fen eğitimcileri, Türkçe eğitimcileri ve sınıf öğretmenleri) ölçeğin kapsam geçerliğini, anlaşılabilirliğini ve uygulanabilirliğini değerlendirmiştir. Bunun yanısıra, beş 4. sınıf öğrencisi de ölçeği incelemiş ve ölçeğin anlaşılabilirliği ve uygunluğu hakkındaki görüşlerini bildirmişlerdir. Böylece, son hali verilen ölçek, 310’ar kişilik iki farklı gruba uygulanarak, açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizlerine tabii tutulmuştur. Faktör analizi bulguları, ölçeğin madde yüklerinin yüksek olduğunu ve ölçek maddelerinin yedi faktörde toplandığını göstermiştir. Ayrıca, ölçeğin güvenirlik katsayısı (Cronbach alpha) değeri .757 olarak belirlenmiştir. Geçerli ve güvenirliği sağlanan ölçeğin ilkokul öğrencilerinin kuvvetin etkileri ünitesine yönelik bilimsel düşünme alışkanlıklarının belirlenmesinde kullanılması önerilmektedir

One of the prerequisites for making people scientifically literate is to equip them with scientific habits of mind. The aim of this study was to develop the scientific habits of minds (SHOM) scale for the ‘effects of force’ unit in grade 4 science course. In this context, related literature, primary school science textbooks and the 2018 science curriculum were examined in depth. Later, based on the ‘effects of force’ unit, SHOM items were developed to yield an item-pool. A group of experts (science educators, Turkish educators and primary school teachers) evaluated the content validity, understandability and applicability of the scale. Also, five grade 4 students examined the scale and addressed their views of its understandability and suitability. Thus, the final version of the scale was administered to two different groups (310 by 310) for explanatory and confirmatory factor analysis. The findings of the factor analysis showed that the item loads of the scale were high and fell into seven factors. Furthermore, its reliability coefficient (Cronbach alpha) was found to be .757. The current study recommends that the valid and reliable scale can be used to identify primary school students’ scientific habits of mind of the ‘effects of force’ unit.