Kyoto Protokolü kapsamında CO2 emisyonu ve Türkiye üzerine bir olasılık tahmini

Abstract

Bu çalışma, Türkiye’de 1980-2014 döneminde gerçekleşen CO2 emisyonu miktarlarını Kyoto Protokolü kapsamında öngörülen düzey değerleri çerçevesinde değerlendirerek emisyon miktarı üzerinde etkili olan değişkenlerin olasılık etkilerinin belirlenmesi amacını taşımaktadır. Değerlendirmeye alınan değişkenler doğrudan yabancı yatırımlar, dış ticaret ve gelen turist sayısından oluşmaktadır. Odak noktası Kyoto Protokolü kapsamında makul kabul edilen CO2 emisyonu miktarlarının Türkiye’deki durumu olan çalışmada, öngörülen eşik değerin altında kalınan ve bu düzeyin aşıldığı yıllar olmak üzere kategorilendirilen bağımlı kukla değişken kullanılması tercih edilmiştir. Bu çerçevede, ilgili eşik düzeyin altında kalınan yıllar karbon emisyonu için makul kabul edilmekte ve ülke için olumlu değerlendirilmektedir. Değişkenlere ait marjinal etki hesaplamaları cebirsel olarak yapılmış ve ilgili değişkenlerin karbon emisyonu için öngörülen eşik değerin altında kalma ihtimali üzerindeki olasılık etkisi araştırılmıştır. Analizden elde edilen bulgulara göre, doğrudan yabancı yatırım/GSYİH ve dış ticaret/GSYİH oranlarında meydana gelen azalmaların, ülkeye gelen turist sayısında gözlemlenen artışların ise CO2 emisyonunun eşik değerin altında kalma olasılığını arttırdığı belirlenmiştir. Söz konusu tespitler, eşik değeri aşan CO2 emisyonunda gözlenen artışlar üzerinde etkili olabilecek değişkenlerin irdelenmesi açısından son derece önem arz etmektedir. Zira sürdürülebilir ekolojik denge için pek çok adım atılması gerekliliği küresel anlamda kabul edilmiş olmakla birlikte öngörülen tedbirlere karşı olan duyarlılık düzeyi ülkelere göre farklılık göstermektedir.

The study aims to determine the possible effects of the variables affecting the amount of emissions by evaluating the actual level of CO2 emissions observed in the period of 1980-2014 in accordance with the values of the anticipated level within the Kyoto Protocol. The variables included in the evaluation consist of foreign direct investments, foreign trade and the number of tourists visiting. In the study which focuses on the accepted amount of CO2 emissions within the Kyoto Protocol, it was preferred to use the dependent dummy variable categorized as the years when the values below the predetermined threshold were obtained and the years when this value was exceeded in Turkey. In this context, the years when the values below the relevant threshold were obtained are considered reasonable for carbon emission and regarded as positive for the country. Marginal effect calculations were algebraically made and the probability effect on the prediction that the related variables would be below the threshold value anticipated for the carbon emission was searched. According to the findings obtained from the analysis, it was determined that the decreases in foreign direct investment / GDP and foreign trade / GDP ratios and the increases observed in the number of tourists visiting the country increased the probability of CO2 emission being below the threshold. These determinations are very important in terms of examining the variables that may affect the observed increases in CO2 emissions exceeding the threshold because the necessity of many steps for a sustainable ecological balance has been accepted globally, but the level of sensitivity to the anticipated measures varies among countries.