Çocuklar için üretilen bazı süt ve süt ürünlerinin selenyum (Se) düzeyleri ve risk değerlendirmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışmada okul öncesi/okul çağı çocukları için geliştirilerek/tasarlanarak Türkiye pazarında satışa sunulan bazı süt ve süt ürünlerinin selenyum (Se) düzeyleri araştırılmış, günlük Se maruziyeti tespit edilerek karsinojenik olmayan risk değerlendirmeleri yapılmıştır.

Materyal ve yöntem: Çalışma kapsamında farklı markalara ait 60 adet (20×3) süt, 24 adet (8×3) kefir, 6 adet (2×3) yoğurt ve 9 adet (3×3) süt keki örneklerinin Se düzeyleri ICP-MS kullanılarak belirlenmiştir. Se maruziyeti deterministik modele göre hesaplanmış, risk değerlendirme ise THQ (hedef tehlike katsayısı) değerlerine göre yapılmıştır.

Tartışma ve sonuç: Çalışma sonucunda süt, kefir, yoğurt ve süt keki örneklerinin ortalama Se düzeyleri sırasıyla 17,8±4,54; 10,7±8,77; 28,7±6,19 ve 44,9±2,97 µg/kg olarak belirlenmiştir. 3-6 yaş aralığındaki erkek ve kız çocukların ortalama Se maruziyeti 0,17±0,08 µg/kg va (vücut ağırlığı)/gün, 7-11 yaş aralığındaki erkek ve kız çocukların ortalama Se maruziyeti ise 0,10±0,05 µg/kg va/gün olarak hesaplanmıştır. Süt ve süt ürünleri tüketiminden kaynaklanan selenyum maruziyeti yaş artışına bağlı olarak azalmaktadır ve cinsiyet bakımından ise herhangi bir farklılık tespit edilememiştir (p<0,05). THQ < 1 olduğu için süt ve ürünlerinden kaynaklanan Se maruziyeti için potansiyel bir sağlık riski olmadığı gözlenmiştir.