Büveyhoğulları vezi̇rleri̇nden Mühellebî: Hayatı ve faali̇yetleri̇

Abstract

945 senesinde Bağdat’a girerek Büveyhî Devleti’nin Irak kolunu kuran Muizzüddevle, kâtibi Saymerî’nin 950 yılında vefatı üzerine, isabetli mâli görüşleri ile kendisini etkileyen Mühellebî’yi önce kâtibi ardından da vezîri tayin etmiştir. Mühellebî, Büveyhî Devleti’nin Abbasî Devleti üzerinde tahakkümünün olduğu bu süreçte halîfe tarafından da vezir olarak tayin edilmiştir. Böylelikle Büveyhî bürokrasisine dâhil olan Mühellebî, idarî, askerî, malî, dinî ve sosyal alanlardaki faaliyetleri ile devletin kurumsallaşma sürecine önemli katkılarda bulunmuştur. Bunun yanında dönemin önde gelen devlet ricâli, âlim ve edipleriyle düzenlediği dost-eğlence meclisleri ile ilim ve sanat ehlini himaye etmiş, edebî hayatı canlandırmış, teşvik etmiştir. Ancak Mühellebî, kaba ve sert mizacı ile tanınan Muizzüddevle tarafından iftira, işkence ve hakaretlere maruz bırakılmıştır. Yapılan bu çalışmada da Mühellebî’nin Emir Muizzüddevle’nin hizmetine girerek Büveyhî bürokrasisine dâhil oluşu ve vezârete yükselmesi hadisesi ele alınarak bu makama seçilmesinde etkili olan hususlar, faaliyetleri, düzenlediği dost-eğlence meclisi ile halîfe ve Büveyhî emîriyle ilişkileri incelenecektir.