el-'Ukberî ve ET-Tibyân fî İ'râbi'l-Kur'ân adlı eserindeki Gramere Dâir eserleri

Abstract

Garîbu'l-Kur'ân çalışmaları ile birinci aşaması başlayan Kur'ân Diline dâir incelemelerin ikinci merhalesini, İslâm toplumunda farklı etkilerle orataya çıkan lahn olgusunun da itici gücüyle belirmeye başlayan me'âni'l-Kur'ân veya i'râbu'l-Kur'ân literatürü oluşturmaktadır. Birinci aşamada vahyin ilk muhataplarının anlamakta zorluk çektikleri alışık olmadıkları kelimelerin açıklanması amaçlanmışken, ikinci merhaledeki çalışmalarla Kur'ân'ın önce Arap Dilinin kurallarına uygun okunması (i'râb) ve buradan hareketle de doğru anlaşılmasına yardımcı olmak hedeflenmiştir. Genelde ?u?rub'la başlatılan bu çalışmaların müelliflerinden birisi de 'Ukberî (616/1229)'dir. Onun bu konudaki et-Tibyân fî İ'râbu'l-Kur'ân adlı eseri önemlidir. Zira bu eser tabakat kitaplarında alanın en meşhûru veya maşhûrlarından birisi olarak kabul edilmiştir. Bu çalışmada adı geçen eseri Arap Dilinin temel meseleleri açısından ele alınmaya çalışıldı. Ayrıca gerekli görülen yerlerde de nahiv tarihinin önemli ve 'Ukberî'nin de kaynakları arasında bulunan ilk kaynakları ile mukayeseli olarak incelenmeye çalışıldı. Bu şekilde müellifin orijinal yaklaşımlarının olup olmadığı tespit edilmeye çalışıldı. Literature of the me'âni'l-Qur'ân or i'râbu'l- Qur'an constitutes the second stage of the examinations of the Qur'an language whose first stage started with the works of Garîbu'l-Qurân. In the first stage, it was aimed to explain the words that the first subjects of the inspiration had difficulty in understanding and to explain the unfamiliar words while aiming to help the understanding of the Qur'an in accordance with the rules of the Arabic Language (i'râb). One of the authors of these studies, which is generally initiated by ?u?rub (210/825), is' Ukberî (616/1229). It is important that his work on this subject is called Tibyan fî İ'râbu'l-Qur'ân because this work is described as one of the most famous ones of the field in his books. In this work, we have tried to examine this work in terms of the main issues of the Arabic language and compare it with the first skis of the history of nahiv which are important and also the sources of Ukberî in places where we consider necessary. In this way, we tried to determine whether the author had original approaches.