Algılanan örgütsel etik iklimin ilköğretim okullarında öğretmenlerin etik dışı davranışlarına etkisi (Diyarbakır merkez ilçeleri örneği)

Abstract

Araştırma, eğitim örgütü (ilkokul, ortaokul) çalışanlarının algıladıkları örgütsel etik iklimin öğretmenlerin etik dışı davranışlarına etkisinin incelendiği bir korelasyon çalışmasıdır. Araştırma kapsamında Diyarbakır ili merkez ilçelerindeki ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerden veri toplanmıştır. Araştırmada veriler "Örgütsel Etik İklim Ölçeği" ve "Etik Dışı Davranışlar Ölçeği" ile toplanmıştır. Araştırma sonuçları araştırmaya katılan öğretmenlerin görüşleri arasında kıdemleri, cinsiyetleri, kurumda çalışan öğretmen sayısı ve kurumda çalışma süresi değişkenlerine göre etik iklim ve etik dışı davranış algıları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark olmadığını göstermektedir. Örgütsel Etik İklim Ölçeğinin tüm alt boyutları ile Etik Dışı Davranışlar Ölçeğinin tüm alt boyutları arasında pozitif yönlü, çoğunlukla orta düzeyde istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler olduğu belirlenmiştir. Verimli örgütsel etik iklim alt boyutunda en yüksek ilişki öğretmenlerin öğretmenlere ve öğrencilere etik davranışları arasında görülmekte iken sosyal sorumlu ve kurallı etik iklim alt boyutlarında en yüksek ilişki öğretmenlerin öğretmen ve öğrencilere etik davranışları arasındadır. Çıkarcı yardımsever ve ilkeli örgütsel etik iklim alt boyutları ile Örgütsel Etik İklim Ölçeğinin alt boyutları arasında ise yine pozitif yönlü ancak düşük düzeyde anlamlı ilişkinin olduğu anlaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Etik, öğretmenlik meslek etiği, algılanan örgütsel etik iklim, etik(dışı) davranışlar The research is a correlation study in which the effects of organizational ethical climate perceived by employees of educational organization (elementary school, junior high school) on teachers' unethical behaviors. Data were collected from the teachers working in the primary schools in districts of Diyarbakır by the "Organizational Ethical Climate" and "Non-Ethical Behavior" scales. The results indicate that there is no statistically significant difference according to the selected variables in this research between the opinions of the teachers about the perceptions of ethical climate and unethical behaviors. It was determined that there were positive, mostly moderate, statistically significant positive relations between all sub-dimensions of the Organizational Ethical Climate Scale and Ethical Behaviors Scale. The effective perceived organizational ethical climate is the highest correlation with the ethical behaviors of the teachers toward the other teachers and students. The ethical climate perceived as socially responsible and ruled have in the highest correlation with the ethical behaviors of the teachers toward the other teachers and students. It is understood that there is a positive but low level of meaningful relationship between the organizational ethical climates perceived as beneficiary benevolent and principled and the all sub-dimensions of the Organizational Ethical Climate Scale. Key Words: Ethics, professional ethics for teachers, perceived organizational ethics, (un)ethical behaviors