2008 finansal krizinin öz sermaye kârlılıklarına etkisi: BİST'te bir uygulama

Abstract

Küreselleşen dünya sadece birbirine yakınlaşmakla ve birbirine benzemekle kalmadı bunun yanında bir ülkede meydana gelen olaylar diğer ülkeleri de etkileyen bir soruna dönüştü. Bu durum özellikle finansal ve ekonomik krizlerde daha sık rastlanılan bir durum halini aldı. Finansal krizler ortaya çıktığı ülkelerde ekonomik ve toplumsal olarak her kademeyi etkilemeye başladı. Bu nedenle bu çalışmada, ABD'de başlayan, ardından gelişmiş ülkelere sıçrayan, daha sonra gelişmekte olan ülkelere bulaşan 2008 finansal krizinden, BİST'te 17 alt endekste işlem gören halka açık işletmelerin öz sermaye kârlılıklarının etkilenip etkilenmediğinin yanı sıra kriz öncesi ve kriz sonrası durum yorumlanmaya çalışılmıştır. Eğer etkilendiyse, DuPont yöntemine göre öz sermaye kârlılıklarını oluşturan üç faktörden en fazla hangisinin etkisi ile ortaya çıktığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu doğrultuda BİST'te işlem gören işletmelerin, 2004-2014 yıllarında yayınlanan verileri ele alınarak, DuPont yöntemi ile kriz öncesi, sonrası ve krizin etkilerini gösteren verilere ulaşılmaya çalışılmıştır. Toplam 17 alt endekste yer alan 257 işletme üzerinde yapılan analiz sonucunda özellikle krizin ortaya çıktığı yıl olan 2008 yılında işletmelerin öz sermaye kârlılık oranlarının azaldığı ve bazı sektörler için bu etkinin devam ettiği belirlenmiştir. Genel olarak bu etkinin ortaya çıkmasını en çok etkileyen faktörlerin net kâr marjı ve öz sermaye çarpanı olduğu da korelasyon analizi kullanılarak belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Finansal Kriz, BGST, Öz Sermaye Karlılığı, DuPont Analizi Globalization did not only approach countries to each other and increase their similarities, but also generated a phenomenon that incidents in a particular state impact other states. This new appearance is more frequently seen with financial and economic happenings. Moreover, financial crises began to influence all economic and social layers of the countries in which they arise. Therefore, it is examined in this study whether the USA-sourced financial crisis which then spread to developed, and subsequently to developing countries, was influenced by the equity profitability of publicly held corporations that are dealt at the 17 sub-indexes of BIST; and if so,with the influence of which of the three factors that constitute equity profitability according to the DuPont method it has surfaced. In this respect, data of the corporations that deal at BİST, which is published between 2004 and 2014, has been reviewed and assessed on the basis of DuPont method; towards reaching findings that reveal the effects of the crisis. In conclusion of the analysis conducted on 257 corporations which are listed in a total of 17 sub-indexes, it has been found out that the equity profitability rates of the corporations have decreased especially in 2008; the year that the crisis surfaced. Moreover, it has been detected via correlation analysis that the factors which most influenced the manifestation of this effect are net profit margin and own capital. Keywords: Financial Crisis, BIST, The Profitability of Equity, DuPount Analysis