Okul öncesi dönemdeki çocuklara yönelik yapılandırmacı öğrenme kuramına dayalı kavram karikatürlerinin geliştirilmesi ve uygulanması

Abstract

Okul öncesi dönemdeki çocukların merak ve araştırma duygularını destekleyerek, günlük hayatta karşılaştıkları sorunlara bilimsel çözümler üretebilmeleri açısından fen ve doğa etkinliklerinin kavram karikatürleriyle desteklenmesinin önem arz ettiği düşünülmektedir. Bu bağlamda çalışmanın amacı; okul öncesi öğretmenlerin mevcut fen ve doğa etkinlikleri ile ilgili görüşlerini belirleyerek, bu etkinliklerde kullanmaya yönelik yapılandırmacı öğrenme kuramına dayalı kavram karikatürleri geliştirmek ve uygulamadaki yansımaları ortaya çıkarmaktır. Araştırma, nicel ve nitel tekniklerin bir arada kullanıldığı karma (çoklu) araştırma yöntemiyle yürütülmüştür. Çalışmada amaçlı örnekleme yolu izlenmiştir. Bu araştırma 2011-2012 akademik yılında iki aşamada gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada açık uçlu sorulardan oluşan bir anket formuyla Rize'de çalışan 99 okul öncesi öğretmeninin mevcut fen ve doğa etkinliklerine ilişkin görüşleri belirlenmiştir. İkinci aşamada ise anketlerden elde edilen verilerden de yararlanarak okul öncesi dönemdeki çocuklara yönelik yapılandırmacı öğrenme kuramına dayalı kavram karikatürleri geliştirilmiştir. Daha sonra geliştirilen materyaller uygulanarak yapılandırılmamış gözlemler yürütülmüştür. Araştırmanın ikinci aşamasına Rize'nin Çayeli ilçesinden toplam 97 çocuk ve 25 okul öncesi öğretmeni katılmıştır. Ayrıca Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi ve Sinop Üniversitesi'nde çalışan toplam 10 öğretim elemanı hazırlanan materyalleri değerlendirmiştir. Okul öncesi öğretmenlerin ve öğretim elemanlarının materyalleri değerlendirmesi için iki ayrı form geliştirilerek uygulanmıştır. Elde edilen veriler özelliklerine göre nitel veya nicel analizler yapılarak sunulmuştur. Okul öncesi öğretmenlerinin mevcut fen ve doğa merkezlerini yeterli görmedikleri ve istenilen düzeyde kullanamadıkları belirlenmiştir. Öğretmen ve uzman değerlendirmeleri sonucu geliştirilen kavram karikatürlerinin okul öncesi dönemde uygulanabilir olduğu tespit edilmiştir. Geliştirilen kavram karikatürlerinin uygulanması sırasında yapılan gözlemlerde çocukların konu ile ilgili fikirlerini birbirleriyle paylaştıkları, tartıştıkları, alternatif düşüncelerle birlikte bilgileri yorumlayarak problem çözme becerilerinin desteklendiği ve öğrenci-öğretmen arasındaki iletişimin daha sağlıklı hale getirildiği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmada, okul öncesi öğretmenlerinin materyal tasarlama konusunda teşvik edilmesi ve bu bağlamda fakülte okul işbirliğine önem verilmesi gerektiği önerilmiştir. It is thought that it is important to support science and nature exercises with concept cartoons for children at pre-school era so that they can produce scientific solutions to the problems they meet in their daily lives supporting their sense of wonder and research. The aim of the studies in this regard is to develop concept cartoons based on constructivist view of learning for pre-school teachers to use in the existing science and nature exercises and to find out the reflections on their application. The research was carried out with mixed (multiple) research method in which quantitative and qualitative techniques are used together. Purposeful sampling way was followed in the study. The study was conducted in 2011-2012 academic year in two steps. In the first step, the opinions of 99 pre-school teachers working in Rize related to existing science and nature exercises were determined by a questionnaire consisting of open-ended questions. In the second step, making use of the data got from the questionnaire, concept cartoons based on constructivist theory of learning for children at pre-school era were developed. Afterwards, unstructured observations were conducted applying the developed materials. 97 children and 25 pre-school teachers from Rize, Çayeli joined to the second step of the research. In addition, totally 10 instructors working at Recep Tayyip Erdoğan University and Sinop University evaluated the materials prepared. Two different forms were developed and applied to pre-school teachers and instructors to evaluate the materials. Quantitative and qualitative analysis of the data obtained from the forms were made and presented. As a result of the research, it is determined that pre-school teachers find existing science and nature corner insufficient and they cannot use them at a desired level. It is found out that the concept cartoons developed according to the evaluations of the teachers and experts are applicable at pre-school era. In the observation of the application of the developed concept cartoons it is concluded that children share and discuss their thoughts about a subject with each other, support their problem solving abilities by interpreting data with alternative thoughts and student-teacher communication has got better. In this research, encouraging pre-school teachers about designing materials and giving importance to faculty-school cooperation in this regard are suggested.