Şeyhu'l - İslâm Sa'dî Çelebi ve el-Fevâidü'l - Behiyye: Hâşiye 'alâ Tefsîri'l - Beyzâvî adlı eserinin tahlili

Abstract

Şeyhu'l-İslâm Sa'dî Çelebi ve el-Fevâidül-behiyye: Hâşiye 'ala tefsiri'l-Beyzâvî Adlı Eserinin Tahlili Bu çalışmada, Kânûnî Sultan Süleyman dönemi şeyhülislâmlarından Sa'dullah Sa'dî Çelebi el-Kastamonî (ö. 945/1539)'nin hayatı, eserleri ve Beyzâvî'nin Envâru't-tenzîl ve esrâri't-te'vîl isimli eserine yazdığı, el-Fevâidü'l-Behiyye: Hâşiye 'alâ tefsir'l-Beyzâvî adlı eseri incelenmektedir. İlk bölümde, Sa'dî Çelebi'nin eğitim hayatı, bulunduğu görevler ve çoğu el yazması halinde bulunan eserleri hakkında detaylı bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde ise Sa'dî Çelebi'nin hâşiyesi, öncelikle hâşiye yöntemi açısından incelenerek, müellifin tefsire hangi yönlerden açıklama getirdiği tahlil edilmiştir. Son bölümde de müellifin Kur'ân ilimleri ile ilgili fikirleri ve tefsirde takip ettiği usûl ve yöntemler tesbit edilmeye çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Kur'ân, Tefsir, Hâşiye, Beyzâvî, Envâru't-tenzîl, Şeyhülislâm, Sa'dî, Çelebi, Kastamonî. Sheikh al Islam Sa'dî Çelebi and Analysis of His work named el-Fevâidül-behiyye: Hâşiye 'ala tefsîri'l-Beyzâvî In this research, the life and works of Sa'dullah Sa'dî Çelebi el-Kastamonî who was one of the sheikal-islam of Suleiman the Magnificent era, and el-Fevâidü'l-behiyye: Hâşiye 'alâ tefsir'l-Beyzâvî was written by him on Beyzâvî's work called Envâru't-tenzîl ve esrâri't-te'vîl were studied. In this study, it was given detailed information about his education life, tasks that he took and his works which are mostly manuscript. Firstly, the hashiya of Sâdî Çelebi was analyzed expressions of tafsir(commentary) from which aspects accounted for hashiya in terms of hashiya methods. Then, it was studied on opinions of author with related to Quran Sciences and the procedure that he used for tafsir (commentary) and the methods. Key Words: Quran, Commentary, Tafsir, Hashiya, Baidawi, Anwar al-Tanzil, Sheikh al Islam, Sa'di, Celebi, Kastamoni.