Basel-II çerçevesinde kobi ölçeğindeki firmalara ilişkin kredi skorlama model önerisi: Artvin ili örneği

Abstract

BASEL-II ÇERÇEVESİNDE KOBİ ÖLÇEĞİNDEKİ FİRMALARA İLİŞKİN KREDİ SKORLAMA MODEL ÖNERİSİ: ARTVİN İLİ ÖRNEĞİ KOBİ'ler tüm dünya ülkelerinde ve Türkiye'de ekonomik sistemin vazgeçilmez unsurları olarak kabul edilmektedir. KOBİ'lerin bankalarla işbirliği giderek artacağı göz önünde tutulursa, Basel-II kriterlerinin bankalar için öngördüğü risk odaklı yaklaşımdan dolayı, KOBİ'lerin bu kriterlerden etkileneceği aşikârdır. Basel-II ile birlikte bankalar KOBİ'lere skor notları vermeye başlamışlardır. Bu skorlar her firmanın bankalar tarafından çeşitli kriterlere göre oluşturduğu kredi skorlaması sonucu oluşacak olup, rating notuna göre KOBİ'lerin ödeyeceği faiz miktarı değişecektir. Mevcut yapıda, risk yapısına bakılmaksızın verilen kredilerin risk ağırlığı, %100 iken, Basel II'deki yeni uygulanmaya başlanan derecelendirme yöntemlerinden standart yönteme göre ve Basel-II tanımına göre, kurumsal portföyde yer alan firmaların risk ağırlığı firmaların kredi skor puanına ve teminat yapısına göre değişebilmektedir. Böylelikle rating notu düşük olan firmalar daha fazla faiz öderlerken, rating notu yüksek olan firmalar daha az faiz ödeyebileceklerdir. KOBİ'lerin kredi skor puanlarını yükseltmeleri için öz kaynaklarını güçlendirmeleri, finansal yapılarını düzeltmeleri, şeffaf bir muhasebe yönetim sistemi kurmaları, buna uygun gerçeği yansıtan bilanço açıklamaları, şeffaflık düzeylerini arttırarak kurumsal bir yapıya kavuşmak için çalışmalar yapmaları gerekmektedir. Bu çalışmada, Basel-II kriterlerinin, KOBİ finansman maliyetlerine etkileri, bankaların firmalara uyguladığı ratingler üzerinden analiz edilmeye çalışılmıştır. Aynı zamanda firmalara skor hesaplamak için kullanabilecekleri basit bir model oluşturulmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Basel-II, KOBİ, Kredi Maliyetleri, Skorlama, Derecelendirme, Panel Veri ABSTRACT CREDIT SCORING MODEL PROPOSAL FOR SME COMPANIES IN THE BASEL-II FRAMEWORK: THE EXAMPLE OF ARTVIN PROVINCE SMEs both in all countries of the world and in Turkey are accepted as indispensable elements of the economic system. Given that SMEs' cooperation with banks will increase gradually, it is obvious that SMEs will be affected by these set of criteria due to the risk-oriented approach for Basel II criteria. With Basel-II, banks started to give scores to SMEs. These scores will be the result of credit scoring by the banks according to various criteria and the amount of interest that will be paid by the SMEs will be changed according to the rating. In the current structure, the risk density of the loans granted regardless of the risk structure is 100%, while the risk methods of the companies included in the corporate portfolio according to the Basel-II definition may vary according to the credit score and the collateral structure of the firms, which are introduced in Basel II. Thus, firms with lower ratings pay more interest and firms with high ratings may pay less interest. In order to raise their credit score points, SMEs need to strengthen their own funds, adjust their financial structures, establish a transparent accounting management system, balance sheet statements that reflect the appropriate reality, and increase their transparency levels and work to achieve a corporate structure. In this study, the effects of Basel-II criteria on SME financing costs are tried to be analysed through the ratings applied by banks to firms. At the same time, a simple model that companies can use to calculate the score is tried to be created. Key Words: Basel-II, SMEs, Credit Costs, Scoring, Rating, Panel Data